Słownik
Funkcje podatków
„W ujęciach ekonomiczno-prawnych na ogół wyróżnia się następujące funkcje podatków*:
- funkcję fiskalną (dochodową),
- funkcję redystrybucyjną,
- funkcję stymulacyjną,
- funkcję kontrolną”*.
„W piśmiennictwie i orzecznictwie wskazuje się, że podatki spełniają funkcję fiskalną (jako źródło dochodów budżetowych), stymulacyjną ( bodziec zachęcający do działań pożądanych z punktu widzenia interesu społecznego, np. inwestowania ), redystrybucyjną (alokacja środków pieniężnych pomiędzy różnymi podmiotami), wyrównawczą (zacieranie nierówności w dochodach przedsiębiorstw) oraz informacyjną zwaną też kontrolną (zbieranie informacji dotyczących poszczególnych podatników w skali mikro ). Do funkcji podatków nie należy natomiast sankcjonowanie działań podatników”*.
„W literaturze przedmiotu obok funkcji fiskalnej podatku lub z motywami fiskalnymi (stanowią one treść zasadniczej większości norm prawnopodatkowych) wymienia się także funkcje społeczne czy też socjalne oraz motywacyjne, a także do pewnego stopnia funkcję informacyjną o przebiegu procesów produkcji, podziału i wymiany w gospodarce. Pierwsze, jako służące zaspokajaniu publicznych potrzeb finansowych lub budżetowych, winny być tworzone z poszanowaniem zasady równości, w tym sensie, iż ustawodawca wprowadzając określoną regulację, stanowić winien identyczne normy dla kategorii podmiotów znajdujących się w identycznej sytuacji, a w szczególności zaś uwzględniać fakt zdolności określonej kategorii podatników do uiszczenia określonego w ustawie podatku. W odniesieniu do funkcji motywacyjnej czy stymulacyjnej zawierające ją normy są natomiast ukierunkowane nie na realizację celu fiskalnego, lecz służą określonej polityce państwa w różnych sferach, np. w dziedzinie ochrony zdrowia, zatrudnienia, kultury czy budownictwa mieszkaniowego. Normy te w zasadniczej większości przypadków, przybierają postać zwolnienia lub ulgi podatkowej, ograniczającej dochody budżetowe. Ze swej istoty te normy prawa podatkowego, które określa się mianem norm motywacyjnych, są przeciwstawieniem norm fiskalnych i ograniczają w pewnym zakresie ich zastosowanie. O ile normy fiskalne nakładają na podmioty określone obowiązki świadczenia bezzwrotnego na rzecz podmiotu publicznego, o tyle normy motywacyjne wprowadzają odstępstwa od obowiązków podatkowych”*.
