strona główna baza prawa podatkowego . . . wymiar podatku od środków transportowychwymiar podatku od środków transportowych

Wymiar podatku od środków transportowych

Podatek od środków transportowych uregulowano w rozdziale 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613), zwanej w skrócie PLokU. Zastąpił obowiązujący do końca 1990 r. podatek drogowy. Wbrew powszechnym poglądom, nie jest to podatek przeznaczony na budowę i remont dróg. Traktowany jest jako świadczenie związane z własnością bądź wyjątkowo z eksploatacją określonych w ustawie środków transportowych.

Stanowi w całości dochód budżetu gminy oraz zaliczany jest do kategorii podatków majątkowych. Majątek w tym podatku stanowią wyłącznie określone w przepisach ustawy środki transportowe.

W 2002 r. w sposób zasadniczy zmieniono jego konstrukcję odpowiednio dostosowując do wymogów Unii Europejskiej w zakresie środków transportu. Wprowadzono, miedzy innymi, możliwość zwrotu podatku od środków transportowych oraz ówcześnie występującą „ładowność” zastąpiono „dopuszczalną masą całkowitą”.

Podatnikami podatku od środków transportowych są osoby fizyczne oraz osoby prawne będące właścicielami środków transportowych, pod warunkiem że ich pojazdy będą zarejestrowane. Nie jest zaś istotne, czy osoba na którą środek transportu został zarejestrowany jest jego obecnym właścicielem bądź poprzednim.*

Opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają cztery rodzaje środków transportowych. Jednakże w celu prawidłowego zrozumienia przedmiotu opodatkowania wymagane jest doprecyzowanie użytych przez ustawodawcę, takich pojęć jak samochód ciężarowy, autobus, ciągnik siodłowy, ciągnik balastowy, naczepa czy też przyczepa. Podatek ten nie obejmuje swym zakresem samochodów osobowych, motorowerów oraz jachtów.*

Stawki w podatku od środków transportowych mają charakter kwotowy, zróżnicowane w zależności od kategorii środka transportowego, jego masy całkowitej, liczby osi, rodzaju zawieszenia, czy też ilości miejsc do siedzenia w autobusie. Rada gminy podejmując uchwałę w sprawie wysokości stawek podatku obowiązujących na terenie gminy, ograniczona jest z jednej strony stawkami minimalnymi zaś z drugiej stawkami maksymalnymi.*

Obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych powstaje w przypadku nabycia zarejestrowanego środka transportowego lub zarejestrowania pojazdu bądź też dopuszczenia pojazdu do ruchu po upływie okresu czasowego wycofania pojazdu z ruchu.

Natomiast wygasa albo z końcem miesiąca w którym środek transportowy został wyrejestrowany albo gdy wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu bądź też gdy środek transportowy został zbyty.

Podkreślić należy, iż terminy płatności podatku od środków transportowych są uzależnione od momentu powstania obowiązku podatkowego. Co zaś nie zmienia faktu, że podatnicy zobligowani są do deklarowania tego podatku, co z kolei oznacza powinność złożenia deklaracji do dnia 15 lutego właściwemu organowi podatkowemu na podatek od środków transportowych na dany rok podatkowy. Jeżeli zaś obowiązek podatkowy powstanie po dniu 15 lutego, wówczas należy złożyć deklarację w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku. Deklaracja powinna być sporządzona na formularzu według wzoru ustalonego w rozporządzeniu Ministra Finansów.*

W podatku od środków transportowych wyróżnia się dwojakiego rodzaju zwolnienia - wyraźnie wynikające z ustawy tzw. zwolnienia ustawowe oraz zwolnienia które może wprowadzać rada gminy. Katalog zwolnień ustawowych z podatku od środków transportowych uregulowany został w art. 12 ust. 1 PLokU. *

Wymiar podatku

W myśl art. 9 PLokU należy wskazać trzy okoliczności, których zaistnienie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych, mianowicie:

1. nabycie zarejestrowanego środka transportowego,
2. zarejestrowanie pojazdu,
3. dopuszczenie pojazdu do ruchu po upływie okresu czasowego wycofania pojazdu z ruchu.

W myśl art. 9 ust. 4 PLokU obowiązek podatkowy w przypadku nabycia zarejestrowanego środka transportowego powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty. Poprzez nabycie należy rozumieć takie czynności prawne, które skutkują przejściem prawa własności np. umowa zamiany, darowizny, sprzedaży. W takim razie strategicznym dla powstania obowiązku podatkowego jest dzień nabycia pojazdu, a nie jego przerejestrowania. W praktyce często, zupełnie niepotrzebnie rodzą się wątpliwości związane z możliwością uzyskiwania przez organ podatkowy informacji o sprzedaży, nabyciu, zarejestrowaniu czy też wyrejestrowaniu pojazdu. Podczas gdy takie informacje bez żadnych przeszkód można uzyskać od starosty, zbywcy czy też nabywcy pojazdy.*

Natomiast w przypadku nabycia środka transportowego niezarejestrowanego na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w myśl art. 9 ust. 4 PLokU obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek ten został zarejestrowany na terytorium Polski, co jasno obrazuje wyrok WSA w Krakowie z dnia 15 stycznia 2009 r., sygn. akt I SA/Kr 939/07, stanowiąc że „Sam fakt bycia właścicielem danego środka transportowego nie wystarcza do powstania obowiązku podatkowego. Przy powstaniu tego obowiązku znaczenie ma zatem fakt zarejestrowania, przy czym chodzi tutaj przede wszystkim o zarejestrowanie po raz pierwszy przez pierwszego właściciela. W przypadku nabycia pojazdu już zarejestrowanego, a dotyczy to również nabycia w drodze dziedziczenia, obowiązek podatkowy powstaje u nabywcy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty. Pozbawiony znaczenia jest wówczas fakt, czy nabywca (np. spadkobierca) dokonał przerejestrowania samochodu na siebie.”* Czyli kluczowa jest data rejestracji pojazdu w Polsce, a nie dzień jego zakupu. Wobec tego jeśli kupimy samochód i go nie zarejestrujemy, wówczas nie powstanie obowiązek płacenia podatku od środków transportowych.

Zgodnie z art. 73 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908), rejestracji pojazdu na wniosek właściciela dokonuje starosta właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę), wydając dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeżeli jest wymagana. W szczególnych przypadkach rejestracji pojazdu dokonuje wojewoda. Podkreślić należy, iż zarejestrowanie środka transportowego oznacza jego rejestrację, z wyłączeniem rejestracji czasowej o której mowa w ustawie o prawie ruchu drogowym. Bowiem nie w każdym przypadku w rejestracji czasowej powstanie obowiązek podatkowy. Zgodnie z art. 74 tej ustawy, czasowej rejestracji pojazdu dokonuje starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) właściciela pojazdu, wydając pozwolenie czasowe i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne. Czasowej rejestracji dokonuje się w trojaki sposób, mianowicie albo z urzędu (po złożeniu wniosku o rejestrację pojazdu), albo na wniosek właściciela pojazdu (w celu umożliwienia: wywozu pojazdu za granicę, przejazdu pojazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium RP, przejazdu pojazdu związanego z koniecznością dokonania jego badania technicznego lub naprawy), albo na wniosek jednostki upoważnionej do przeprowadzania badań homologacyjnych lub jednostki badawczej producenta pojazdu, jego wyposażenia lub części w celu umożliwienia odpowiednich badań). Dokonuje się jej na czas nieprzekraczający 30 dni z opcją jednorazowego przedłużeniem o kolejne 14 dni, w celu wyjaśnienia spraw związanych z rejestracją pojazdu. Natomiast w przypadku o którym mowa w art. 74 ust 2 pkt 3 niniejszej ustawy, rejestracji dokonuje się na czas wynikające z wniosku, nie dłuższy jednak jak 6 miesięcy. Zgodnie z powyższym należy zauważyć, że w przypadku rejestracji czasowej nie zawsze powstanie obowiązek podatkowy. Bowiem jeśli organ rejestracyjny dokona rejestracji 1 dnia danego miesiąca, na okres 25 dni, to wówczas obowiązek podatkowy nie powstanie, ponieważ powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany. Jeżeli zaś organ rejestrujący wyda decyzję o czasowej rejestracji dnia 25 kwietnia, na 21 dni, wówczas ten obowiązek podatkowy z kolei powstanie (od 1 maja, a wygaśnie z końcem miesiąca). Zatem newralgiczną rolę przy powstawaniu obowiązku podatkowego w przypadku czasowej rejestracji pojazdu odgrywa data oraz czas, na jaki pojazd jest zarejestrowany.*

Zgodnie z art. 9 ust. 4a PLokU obowiązek podatkowy w przypadku środka transportu dopuszczonego ponownie do ruchu, powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został dopuszczony ponownie do ruchu po upływie okresu, na jaki została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu. Poprzez pojęcie „pojazd dopuszczony do ruchu” należy rozumieć taki pojazd, który może poruszać się po drogach publicznych. Zaś datą ponownego dopuszczenia pojazdu do ruchu jest data wygaśnięcia decyzji o czasowym wycofaniu, czyli po upływie ostatniego dnia czasowego wycofania pojazdu z ruchu.*

W art. 9 ust. 5 PLokU wskazuje się trzy okoliczności skutkujące wygaśnięciem obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych, mianowicie wygasa z końcem miesiąca w którym:

1. środek transportowy został wyrejestrowany
2. wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu
3. środek transportowy został zbyty.

Pierwszą okolicznością skutkującą wygaśnięcie obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych jest zbycie pojazdu. Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 9 ust. 3 PLokU w przypadku zmiany właściciela środka transportowego zarejestrowanego, obowiązek podatkowy ciąży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie posiadania. Innymi słowy obowiązek podatkowy wygasa wskutek przeniesienia własności tj. dokonania czynności zbycia pojazdu, co jasno obrazuje wyrok WSA w Szczecinie z dnia 20 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Sz 184/11 stwierdzając „W przypadku zmiany właściciela środka transportowego zarejestrowanego, obowiązek podatkowy ciąży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności, zatem od następnego miesiąca ciąży on na nabywcy tego pojazdu.”*

Drugą okolicznością skutkującą wygaśnięcie obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych jest wyrejestrowanie pojazdu. Zgodnie z art. 9 ust. 5 PLokU obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został wyrejestrowany. Organ właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, na wniosek właściciela wyrejestrowuje pojazd, w sytuacji:

1. przekazania pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, na podstawie zaświadczenia o demontażu pojazdu,
2. kradzieży pojazdu, jeżeli jego właściciel złożył stosowne oświadczenie pod odpowiedzialnością karną za fałszywe zeznania (kradzież jest jedynie przesłanką za pomocą której pojazd będzie mógł być wyrejestrowany zgodnie z wyrokiem NSA w Warszawie z dnia 21 lutego 2006r., sygn. akt II FSK 330/05)*
3. wywozu pojazdu z kraju, jeżeli pojazd został zarejestrowany za granicą lub zbyty za granicę,
4. zniszczenia (kasacji) pojazdu za granicą;
5. udokumentowanej trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu bez zmiany w zakresie prawa własności,
6. przekazania niekompletnego pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, na podstawie zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż niezbędnym elementem zmierzającym do wygaśnięcia obowiązku podatkowego jest złożenie wniosku o wyrejestrowania pojazdu. Jego konsekwencją jest wydanie kluczowej decyzji o wyrejestrowaniu pojazdu, która z końcem miesiąca w którym dokonano wyrejestrowania, będzie powodowała wygaśnięcie obowiązku podatkowego, co potwierdza wyrok WSA w Szczecinie z dnia 2 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Sz 587/1O, stanowiąc że „Dopiero wydanie przez właściwego starostę decyzji o wyrejestrowaniu pojazdu spowoduje, iż z końcem miesiąca, w którym dokonano wyrejestrowania pojazdu, nastąpi wygaśnięcie obowiązku podatkowego. Dopóki właściciel nie złoży wniosku o wyrejestrowanie pojazdu i - w konsekwencji - nie zostanie wydana decyzja o jego wyrejestrowaniu, dopóty ciążyć będzie na nim obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych. Konieczność opłacania podatku od środków transportowych nie jest bowiem uzależniona od użytkowania pojazdu ani od jego fizycznego posiadania, a obowiązek ten wygasa dopiero z chwilą wyrejestrowania pojazdu.”*, jak również wyrok WSA w Lublinie z dnia 17 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Lu 503/10 stanowiąc, że „ 2. Dopóki podatnik nie złoży wniosku o wyrejestrowanie pojazdu i dopóki, w załatwieniu tego wniosku, nie zostanie wydana decyzja o wyrejestrowanie pojazdu, dopóty ciążyć będzie na nim obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych.”*

Trzecia okolicznością skutkującą wygaśnięcie obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych jest wydanie decyzji organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu. Wówczas obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym niniejsza decyzja została wydana. Nie jest ważne dla organu to czy pojazd jest użytkowany czy też nie, co również podkreśla w wyroku WSA w Lublinie z 7 lipca 2004 r., sygn. akt I SA/Lu 122/04, stanowiąc że „Obowiązek podatkowy ciąży na właścicielu środka transportowego niezależnie od tego, czy używał on pojazdu czy też nie, a zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2002 r. - obowiązek ten wygasał dopiero z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został na stałe wycofany z ruchu (wyrejestrowany) lub zbyty.*

Dla prawidłowego zrozumienia niniejszego aspektu istotne jest właściwe scharakteryzowanie pojęcia „czasowego wycofania pojazdu z ruchu”. Otóż zgodnie z art. 78a ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908), czasowego wycofania pojazdu z ruchu dokonuje, na wniosek właściciela pojazdu, starosta właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, wydając decyzję o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu.

Czasowemu wycofaniu z ruchu podlegają takie zarejestrowane pojazdy jak:

1) samochody ciężarowe i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 t;

2) ciągniki samochodowe;

3) pojazdy specjalne;

4) autobusy.

Ciągniki siodłowe i balastowe oraz naczepy również podlegają możliwości czasowego wycofania z ruchu, pomimo iż nie zostały wyraźnie wskazane w powyższym katalogu. Wynika to z bardzo prozaicznego powodu, albowiem jedne mieszczą się w szerszym pojęciu ciągników samochodowych, natomiast drugie w pojęciu przyczep zdefiniowanym w prawie o ruchu drogowym.

Pojazd może być czasowo wycofany z ruchu na czas od 2 do 6 miesięcy, z możliwością jednorazowego przedłużenia, jednak łączny okres wycofania pojazdu z ruchu nie może przekraczać 9 miesięcy w roku, licząc od dnia jego wycofania z ruchu.*

Nota zawiera pełną treść. Jest dostępna bezpłatnie.

System logowania i płatnego dostępu do not jest obecnie niedostępny.