strona główna baza prawa podatkowego . . . podstawa opodatkowania w podatku od środków transportowychpodstawa opodatkowania w podatku od środków transportowych

Podstawa opodatkowania w podatku od środków transportowych

Podatek od środków transportowych uregulowano w rozdziale 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613), zwanej w skrócie PLokU. Zastąpił obowiązujący do końca 1990 r. podatek drogowy. Wbrew powszechnym poglądom, nie jest to podatek przeznaczony na budowę i remont dróg. Traktowany jest jako świadczenie związane z własnością bądź wyjątkowo z eksploatacją określonych w ustawie środków transportowych.

Stanowi w całości dochód budżetu gminy oraz zaliczany jest do kategorii podatków majątkowych. Majątek w tym podatku stanowią wyłącznie określone w przepisach ustawy środki transportowe.

W 2002 r. w sposób zasadniczy zmieniono jego konstrukcję odpowiednio dostosowując do wymogów Unii Europejskiej w zakresie środków transportu. Wprowadzono, miedzy innymi, możliwość zwrotu podatku od środków transportowych oraz ówcześnie występującą „ładowność” zastąpiono „dopuszczalną masą całkowitą”.

Podatnikami podatku od środków transportowych są osoby fizyczne oraz osoby prawne będące właścicielami środków transportowych, pod warunkiem że ich pojazdy będą zarejestrowane. Nie jest zaś istotne, czy osoba na którą środek transportu został zarejestrowany jest jego obecnym właścicielem bądź poprzednim.*

Opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają cztery rodzaje środków transportowych. Jednakże w celu prawidłowego zrozumienia przedmiotu opodatkowania wymagane jest doprecyzowanie użytych przez ustawodawcę, takich pojęć jak samochód ciężarowy, autobus, ciągnik siodłowy, ciągnik balastowy, naczepa czy też przyczepa. Podatek ten nie obejmuje swym zakresem samochodów osobowych, motorowerów oraz jachtów.*

Stawki w podatku od środków transportowych mają charakter kwotowy, zróżnicowane w zależności od kategorii środka transportowego, jego masy całkowitej, liczby osi, rodzaju zawieszenia, czy też ilości miejsc do siedzenia w autobusie. Rada gminy podejmując uchwałę w sprawie wysokości stawek podatku obowiązujących na terenie gminy, ograniczona jest z jednej strony stawkami minimalnymi zaś z drugiej stawkami maksymalnymi.*

Obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych powstaje w przypadku nabycia zarejestrowanego środka transportowego lub zarejestrowania pojazdu bądź też dopuszczenia pojazdu do ruchu po upływie okresu czasowego wycofania pojazdu z ruchu.

Natomiast wygasa albo z końcem miesiąca w którym środek transportowy został wyrejestrowany albo gdy wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu bądź też gdy środek transportowy został zbyty.

Podkreślić należy, iż terminy płatności podatku od środków transportowych są uzależnione od momentu powstania obowiązku podatkowego. Co zaś nie zmienia faktu, że podatnicy zobligowani są do deklarowania tego podatku, co z kolei oznacza powinność złożenia deklaracji do dnia 15 lutego właściwemu organowi podatkowemu na podatek od środków transportowych na dany rok podatkowy. Jeżeli zaś obowiązek podatkowy powstanie po dniu 15 lutego, wówczas należy złożyć deklarację w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku. Deklaracja powinna być sporządzona na formularzu według wzoru ustalonego w rozporządzeniu Ministra Finansów.*

W podatku od środków transportowych wyróżnia się dwojakiego rodzaju zwolnienia - wyraźnie wynikające z ustawy tzw. zwolnienia ustawowe oraz zwolnienia które może wprowadzać rada gminy. Katalog zwolnień ustawowych z podatku od środków transportowych uregulowany został w art. 12 ust. 1 PLokU. *

Podstawa opodatkowania

Podstawa opodatkowania w analizowanym podatku dokładnie pokrywa się z przedmiotem opodatkowania, albowiem stanowi ją środek transportu wyraźnie określony w ustawie.*

Zakres przedmiotowy w podatku od środków transportowych został wyraźnie wskazany w art. 8 PLokU. Zgodnie z niniejszą podstawą prawną opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają:

1. samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton,
2. samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej i wyższej niż 12 ton,c
3. iągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton,
4. ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton,
5. przyczepy i naczepy które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,
6. przyczepy i naczepy które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,
7. autobusy.*

Przyjąć zatem należy, że opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają cztery rodzaje środków transportowych, to znaczy samochody ciężarowe o określonej dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o określonej dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony, przyczepy i naczepy które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają określoną dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego oraz autobusy.*

W ramach wskazanego przepisu wymagane jest doprecyzowanie niektórych pojęć użytych przez ustawodawcę, takich jak samochód ciężarowy, autobus, ciągnik siodłowy, ciągnik balastowy, naczepa czy też przyczepa, w celu prawidłowego zrozumienie.

Samochodem ciężarowym zgodnie z art. 2 pkt. 42 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908), jest pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków. Określenie to obejmuje także samochód ciężarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków oraz osób w liczbie od 4 do 9 łącznie z kierowcą.

Autobusem zgodnie z art. 2 pkt. 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908), jest pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osób w ilości większej niż 9 łącznie z kierowcą.

Przyczepa zgodnie z art. 2 pkt. 50 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908), stanowi pojazd bez silnika, który jest przystosowany do łączenia go z innym pojazdem.

Naczepa zgodnie z art. 2 pkt. 52 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz. 908), stanowi pewien rodzaj przyczepy, której część spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąża ten pojazd.

Ciągnik siodłowy stanowi natomiast pojazd samochodowy, który jest konstrukcyjnie przystosowany do ciągnięcia naczep.

Ciągnik balastowy stanowi z kolei pojazd samochodowy, który konstrukcyjnie przystosowany jest do ciągnięcia przyczep.*

Nowelizacja z 2002 r. zasadniczo zmieniła warunki decydujące o opodatkowaniu środków transportowych, albowiem ówcześnie występująca „ładowność” została zastąpiono „dopuszczalną masą całkowitą”, która stanowi największą określoną właściwymi warunkami technicznymi masę pojazdu obciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do poruszania się po drodze. Ustalenie masy całkowitej samochodów ciężarowych wynika z dowodu rejestracyjnego stanowiącego podstawowy dokument urzędowy, co w sposób przejrzysty potwierdza wyrok WSA w Olsztynie z dnia 16 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 873/10 stanowiąc, że ”Podstawowym dokumentem, na podstawie którego można ustalić rodzaj i parametry środka transportowego na potrzeby opodatkowania podatkiem od środków transportowych, jest dowód rejestracyjny. Dowód rejestracyjny jest decyzją administracyjną stwierdzającą dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego. Jest on więc dokumentem urzędowym sporządzonym w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy publicznej, a zatem stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone (art.194 o.p.)”*, podobne konkluzje płyną również z wyroku WSA w Warszawie z dnia 20 sierpnia 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 474/08 „Przy ustalaniu parametrów środka transportowego (w tym dopuszczalnej masy całkowitej) dla celów podatkowych przede wszystkim należy opierać się na danych wynikających z dowodu rejestracyjnego. Dowód rejestracyjny jest decyzją administracyjną, czyli również dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 194 § 1 o.p. W sytuacji natomiast, gdy dowód rejestracyjny pojazdu nie będzie zawierał niezbędnych danych dla potrzeb określenia podatku od środków transportowych, wtedy dla celów podatkowych istotne znaczenie będą miały: pozwolenie czasowe, świadectwo homologacji, wyciąg ze świadectwa homologacji lub karta pojazdu. 2. Jeżeli dowód rejestracyjny pojazdu zawiera określenie jego dopuszczalnej masy całkowitej, to wówczas stosownie do art. 8 pkt 1 u.p.o.l., dokument ten i zawarte w nim dane o dopuszczalnej masie całkowitej, odnoszące się do tego rodzaju pojazdu stanowi decydujący dowód w sprawie o opodatkowaniu pojazdu podatkiem od środków transportowych. W takim przypadku, wpisane w dowodzie rejestracyjnym pojazdu informacje, w postaci masy własnej i dopuszczalnej ładowności, nie mogą podlegać sumowaniu w celu określenia dopuszczalnej masy całkowitej tego pojazdu, dla potrzeb podatku od środków transportowych.”*

Z kolei kwestia ustalenia dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów, która jest niezbędne przy opodatkowaniu ciągników siodłowych i balastowych, nie jest już tak oczywista. Rodzi szereg wątpliwości. Dlatego też warto zwrócić uwagę na wyrok WSA w Gdańsku z dnia 19 czerwca 2008 r., sygn. akt I SA/Gd 235/08, który stanowi że „Opodatkowaniu nie podlega zespół pojazdów, lecz każdy ze środków transportowych, który może składać się na ten zespół. Niedopuszczalne jest traktowanie ciągnika siodłowego i przyczepy jako jednego pojazdu podlegającego opodatkowaniu. Przedmiotem podatku jest zarówno ciągnik, jak i przyczepa. Oba te pojazdy mają odrębne stawki, których wysokość jest zależna między innymi od dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów. Zespół pojazdów nie jest zatem przedmiotem podatku, a jedynie wielkością, od której ustawodawca uzależnił wysokość płaconego podatku od niektórych środków transportowych podlegających opodatkowaniu.”*

Poprzez dopuszczalną masę całkowitą zespołu pojazdów należy rozumieć masę własną ciągnika siodłowego i dopuszczalną masę całkowitą naczepy, albo masę całkowitą ciągnika balastowego i dopuszczalną masę całkowitą przyczepy. W przypadku ciągników siodłowych rejestrowanych po dniu 26 marca 2001 r. organ rejestrujący wpisuje takie dane w dowodzie rejestracyjnym ciągnika, natomiast sprawa komplikuje się w przypadku starszych ciągników siodłowych i balastowych, bowiem w dowodzie brak jest takich danych. Wówczas stosuje się alternatywny, pomocniczy sposób ustalenia tej wielkości, należy mianowicie skorzystać z opinii biegłego. Zgodnie z art. 197 OrdPU można wystąpić do biegłego o wydanie specjalistycznej opinii.

Ponadto, dzięki nowelizacji z 2002 r. nie będą podlegały opodatkowaniu również przyczepy i naczepy związane wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego. Oznacza to, że wykorzystywanie przez podatnik podatku rolnego naczepy lub przyczepy tylko i wyłącznie do działalności rolniczej skutkuje zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowym podatkiem. A contrario, wykorzystywanie przez podatnika przyczepy bądź naczepy w innych celach jak rolniczych skutkuje koniecznością zapłaty przedmiotowego podatku. Podatek od środków transportowych liczony jest w pełnych miesiącach i płaci się go tylko za ten okres, kiedy przyczepa bądź naczepa służyła innym celom niż wyżej wspomnianym, np. do prowadzenia działalności gospodarczej. Niestety w praktyce dość często błędnie się twierdzi, że bez względu na częstotliwość wykorzystywania przyczepy lub naczepy w innych celach niż wyżej wskazanych, należy obligatoryjnie zapłacić przedmiotowy podatek za cały rok.*

Dla prawidłowego zrozumienia powyższej nowelizacji należy przybliżyć znaczenie użytych przez ustawodawcę w komentowanym artykule, pojęć takich jak „podatnik podatku rolnego” oraz „działalność rolnicza”.

Podatnikiem podatku rolnego zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo rolne (Dz. U. z 2006 r. Nr 136 poz. 969), jest osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna, w tym spółka nieposiadające osobowości prawnej (pod warunkiem, że jest właścicielem gruntów, samoistnym posiadaczem gruntów, użytkownikiem wieczystym gruntów, bądź posiadaczem gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego jeżeli to posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa bądź z innego tytułu prawnego albo jest bez tytułu prawnego, co jednak nie dotyczy gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych. W tym przypadku podatnikami są odpowiednio jednostki organizacyjne Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i Lasów Państwowych). Podatnikami podatku rolnego jest również posiadacz samoistny jeżeli grunty znajdują się w jego posiadaniu, dzierżawca gospodarstw rolnych jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych, spółdzielnia produkcyjne, jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały wniesione do spółdzielni produkcyjnej jako wkład gruntowy. Jeżeli grunty stanowią współwłasność lub znajdują się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, wówczas stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (posiadaczach) gruntów,. Jeżeli grunty stanowią gospodarstwo rolne, obowiązek podatkowy ciąży na tej osobie będącej współwłaścicielem (posiadaczem), która to gospodarstwo prowadzi w całości.

Natomiast za „działalność rolniczą” zgodnie z art. 2 ust 2 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo rolne (Dz. U. z 2006 r. Nr 136 poz. 969), uważa się produkcję roślinną i zwierzęcą. W pojęciu tym mieści się również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego , hodowlanego i reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwo, hodowla i produkcja materiału zarodowego, zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowla ryb.*

W obowiązującym stanie prawnym podatkowi od środków transportowych nie podlegają:

1. samochody osobowe,
2. motorowery,
3. jachty.

Łatwo zauważyć, iż opodatkowaniu podlegają tylko takie środki transportu, które służą bądź potencjalnie mogą służyć do prowadzenia działalności gospodarczej oraz osiągania przychodów.

Nota zawiera pełną treść. Jest dostępna bezpłatnie.

System logowania i płatnego dostępu do not jest obecnie niedostępny.