strona główna baza prawa podatkowego . . . zasada memoriału w rachunkowościzasada memoriału w rachunkowości

Zasada memoriału w rachunkowości

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.)  podmioty gospodarcze w celu przedstawienia rzetelnego i jasnego obrazu prowadzonej działalności, w drodze ustalania wyniku finansowego, sporządzania sprawozdań finansowych obowiązane są do dokonania wyboru oraz stosowania określonych przez ustawodawcę rozwiązań dopuszczonych ustawą, w tym również określonych w MSR, zapewniających wymaganą jakość sprawozdań finansowych. Przyjęte przez daną jednostkę zasady ze względu na ich kluczowe znaczenie dla systemu rachunkowości nazywane są często fundamentalnymi, bądź też nadrzędnymi zasadami rachunkowości. Zbiór ujętych w ustawie o rachunkowości zasad zawiera między innymi zasadę memoriału, w myśl której podmiot obowiązany jest do dokonania pomiaru oraz ujęcia następstw finansowych zdarzeń gospodarczych w chwili ich wystąpienia, bez względu na termin ich zapłaty.

Artykuł 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości stanowi, że w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Zgodnie z założeniami koncepcyjnymi MSSF reguła memoriału mówi o tym, że efekty zdarzeń gospodarczych uznawane są w chwili ich wystąpienia bez względu na faktyczny moment wpływu lub wydatku gotówki bądź też jej ekwiwalentów i są ujmowane w sprawozdaniach finansowych okresu, którego dotyczą. Sprawozdania finansowe sporządzane według zasady memoriału dostarczają użytkownikom nie tylko informacji o przeszłych transakcjach pociągających za sobą wypływ lub wpływ środków pieniężnych, lecz również o obowiązkach jednostki do zapłaty pieniężnej w przyszłości oraz o zasobach odpowiadających środkom pieniężnym, które jednostka otrzyma w przyszłości (MSSF). Stosowanie zasady memoriałowej skutkuje ujmowaniem w księgach rachunkowych całości wypracowanych przez podmiot gospodarczy i przypadających na jego rzecz przychodów oraz wszystkich związanych z tymi przychodami kosztów (przypadających na dany rok obrotowy) bez względu na termin ich zapłaty *. Poniższe przykłady ilustrują przestrzeganie zasady memoriału w praktyce.

Przykład 1

      Przedsiębiorstwo zajmujące się sprzedażą sprzętu RTV w czerwcu wydało z magazynu 20 zestawów kina domowego jednemu ze swoich kontrahentów. Firma wystawiła fakturę sprzedażową w dniu 14 lipca, natomiast zapłata wpłynęła dopiero w sierpniu. Firma ewidencjonuje przeprowadzoną transakcję zgodnie z zasadą memoriału, co oznacza, że sprzedaż księgujemy w momencie wydania towaru - 14 czerwca  (niezależnie od otrzymania zapłaty i zafakturowania),  z kolei ustaloną zapłatę rejestrujemy jako należność od odbiorcy (u odbiorcy jest to zobowiązanie wobec dostawcy), która zostanie pokryta w sierpniu.  Dzień wystawienia dokumentu potwierdzającego sprzedaż (faktury) jest istotny