strona główna baza prawa podatkowego . . . zakres rachunkowościzakres rachunkowości

Zakres rachunkowości

Rachunkowość zajmuje sie liczbowym ujęciem i interpretacją zjawisk i procesów zachodzących w jednostkach gospodarczych. Jest systemem informacyjnym: sformalizowanym (przez ustawę o rachunkowości oraz rozporządzenia), identyfikującym, mierzącym, klasyfikującym i rejestrującym transakcje podmiotów gospodarujących, przetwarzającym informacje o transakcjach oraz dostarczającym przetworzone informacje użytkownikom. Określenie przedmiotu rachunkowości jest wiec ściśle związane z przedmiotem działania jednostki gospodarczej. Musi ono być jednocześnie uogólnione, ponieważ jednostki te mogą prowadzić różnego rodzaju działalność.

Za przedmiot rachunkowości uznaje się zjawiska i procesy gospodarcze związane z ruchem i finansowaniem środków następujące w jednostkach gospodarczych. Wpływają one na stan i strukturę majątku, źródła finansowania oraz efekty działania tych jednostek.

Podmiotami rachunkowości są wszystkie jednostki prowadzące rachunkowość. Za podmiot moze byc uznana każda majątkowo wyodrębniona jednostka gospodarcza. Wyodrębnienie majątkowe następuje w sposób sformalizowany lub tylko umownie.

Wyodrębnienie sformalizowane występuje, gdy jednostka gospodarcza powoływana jest do życia jako podmiot prawa. Powierzony tej jednostce majątek osób prawnych lub fizycznych tworzy materialną podstawę jej działalności.

Wyodrębnienie umowne ma miejsce w przypadku wydzielenia w rachunkowości odpowiednich części danej jednostki gospodarczej, które nie stanowią podmiotu prawa. Charakterystyka liczbowa majątku i działalności danej jednostki powstaje na skutek scalania danych, dotyczących oddzielnych części tej jednostki.

Zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości art.2 ust.1 podmiotami rachunkowości są jednostki gospodarcze „mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj:

1) spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne, z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego,

2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki

partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800.000 euro,

3) jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów,

4) gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie:

a) jednostki budżetowe,

b) gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych,

c) zakłady budżetowe,

d) fundusze celowe niemające osobowości prawnej,

5) jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w pkt 1 i 2,

6) zagraniczne osoby prawne, zagraniczne jednostki nieposiadające osobowości prawnej oraz zagraniczne osoby fizyczne, prowadzące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez osobę upoważnioną, przy pomocy pracowników - w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na wielkość przychodów,

7) jednostki niewymienione w pkt 1-6, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych - od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.”

Rachunkowość jest to pojecie ogólne. Dlatego dzieli sie ją na trzy odrębne grupy, tzn. Na rachunkowość zarządczą, rachunkowość finansową i rachunkowość podatkową.

Rachunkowośc zarządcza inaczej określana mianem rachunkowosci menadżerskiej jest systemem gromadzenia, przetwarzania i prezentacji danych finansowych i niefinansowych na temat firmy oraz jej otoczenia, którego celem jest pomoc w podejmowaniu decyzji operacyjnych i strategicznych.

Funkcje rachunkowości zarządczej to:

Funkcja informacyjna - ma na celu dostarczanie danych oraz informacji, które są niezbędne do podejmowania decyzji gospodarczych w procesie zarządzania jednostką. Informacje te przekazywane są kierownictwu danej jednostki gospodarczej a dotyczą między innymi wyników finansowych firmy oraz jej sytuacji finansowej. Powinny one być ponadto odpowiednio dopasowane z punktu widzenia takich cech, jak: treść, czas czy stopień szczegółowości. Umożliwia to jednostkom gospodarczym osiągnięcie maksymalnych wyników zarówno materialnych, jak i niematerialnych.

Funkcja analityczna - pozwala na bieżącą i okresową ocenę działalności danej jednostki gospodarczej poprzez interpretację danych liczbowych. Informacje ilościowe, które dostarcza rachunkowość, przedstawiane są syntetycznie za pomocą sprawozdań. Składa się na nie określona zawartość, która w efekcie umożliwia wykrycie nieprawidłowości oraz ustalenie dostępnych rezerw. Ponadto, dobrze zinterpretowana treść sprawozdania pozwala ocenić stopień skuteczności wykorzystania zasobów, a także przyczynia się do zwiększenia racjonalności podejmowanych decyzji gospodarczych.

Funkcja kontrolna wyraża się w tworzeniu i odpowiednim archiwizowaniu dokumentacji księgowej dotyczącej majątku danego przedsiębiorstwa i osiąganych przez tą jednostkę wyników w celu ochrony i zabezpieczenia mienia. Funkcja ta umożliwia zabezpieczenie majątku przed takimi zagrożeniami, jak nadużycia, niegospodarność czy przestępczość gospodarcza, a jednocześnie pozwala na wychwycenie spowodowanych przez nie strat. Chroni także przed możliwością przywłaszczenia, a także przed zniszczeniem. Ponadto, funkcja kontrolna pozwala również na efektywną eksploatację posiadanych zasobów.

Rachunkowość finansowa jest systemem ewidencji gospodarczej, odzwierciedlającym w formie pieniężnej zjawiska i procesy gospodarcze, zachodzące w danej jednostce. Dzięki zapisom księgowym możemy przedstawić sytuację majątkowo – finansową i wynik finansowy firmy.

Rachunkowośc finansowa dzieli sie na cztery zasadnicze działy:

• księgowość,
• kalkulację,
• sprawozdawczość finansową,
• interpretację danych sprawozdawczych.

Księgowość prowadzona jest dla dwóch podstawowych celów: dla ustalenia rzeczywistego stanu jednostki w celach zarządczych oraz dlatego, że nakazują to przepisy o rachunkowości i przepisy podatkowe. Ma ona za zadanie odzwierciedlic stan i zmiany stanu środków gospodarczych, źródeł ich pochodzenia oraz przebieg procesów gospodarczych w jednostce.

Obowiązki w zakresie dokumentacji w jednostce gospodarczej dokumentują przede wszystkim: