strona główna baza prawa podatkowego . . . wykonywanie zawodu doradcy podatkowegowykonywanie zawodu doradcy podatkowego

Wykonywanie zawodu doradcy podatkowego

Komentarz określa sposoby wykonywania zawodu zaufania publicznego jakim jest doradca podatkowy, także zasady prowadzenia działalności gospodarczej czy obowiązek zawiadomienia Krajowej Rady Doradców Podatkowych o zamiarze niewykonywania zawodu lub o przerwie w wykonywaniu zawodu. Niewątpliwie uprawianiezawodu doradcy podatkowego przejawia się w znajomości dziedzin nauki takich jak ekonomia, rachunkowość czy szeroko rozumiane prawo podatkowe. Kompleksowość prezentowanej wiedzy daje gwarancję wykonywania zawodu doradcy podatkowego na najwyższym poziomie. 

Charakter wykonywania zawodu doradcy podatkowego

Udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom opinii i wyjaśnień, prowadzenie ksiąg podatkowych i innych ewidencji to tylko niektóre z zadań składających się na wykonywanie zawodu doradcy podatkowego. Są to czynności zastrzeżone tylko dla zawodu doradcy podatkowego, wskazane w art. 2 DorPodU. Omawiane przepisy nie stanowią ograniczenia w wykonywaniu czynności innych niż z zakresu doradztwa podatkowego. Doradcy podatkowi mogą wykonywać zawód:

1. jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek – przyjmuje się, że jest to podstawowa forma wykonywania zawodu doradcy podatkowego;*
2. jako uczestnicy spółek niemających osobowości prawnej, czyli jako wspólnicy spółek jawnych, partnerskich, cywilnych, komandytowych i komandytowo-akcyjnych, z tym że komplementariuszami w spółce komandytowej i komandytowo-akcyjnej oraz wspólnikami w pozostałych spółkach są wyłącznie doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni, biegli rewidenci, rzecznicy patentowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069 z późn. zm.). Jeżeli w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jest więcej niż dwóch komplementariuszy lub pozostałe spółki składają się z dwóch wspólników, jeden z nich powinien być podmiotem, o którym mowa w art. 3 DorPodU (osoby fizyczne wpisane na listę doradców podatkowych, adwokaci, radcowie prawni, biegli rewidenci);*
3. jako osoby pozostające w stosunku pracy z:
   1. doradcami podatkowymi wykonującymi zawód jako osoby fizyczne prowadzące działalność we własnym imieniu i na własny rachunek oraz ze spółkami niemającymi osobowości prawnej, w których uczestnikami są doradcy podatkowi;
   2. adwokatami, radcami prawnymi, biegłymi rewidentami;
   3. podmiotami uprawnionymi do wykonywania czynności doradztwa zawodowego, tj. organizacjami zawodowymi posiadającymi osobowość prawną, spółdzielnie, stowarzyszenia lub izby gospodarcze jeżeli przedmiotem ich działalności statutowej jest również doradztwo podatkowe świadczone wyłącznie na rzecz ich członków; podmiotami uprawnionymi na podstawie odrębnych przepisów do badania sprawozdań finansowych; spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, które spełniają łącznie następujące warunki:

i.    większość członków zarządu stanowią doradcy podatkowi, a jeżeli zarząd składa się z nie więcej niż 2 osób, to jedna z nich jest doradcą podatkowym,

ii.    większość głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy) oraz w organach nadzoru przysługuje doradcom podatkowym,

iii.    w spółce akcyjnej wydawane są wyłącznie akcje imienne,

iv.    zbycie akcji lub udziałów albo ustanowienie na nich zastawu wymaga zezwolenia udzielonego przez zarząd spółki.*

Art. 27 DorPodU stwarza możliwość tworzenia spółek multidyscyplinarnych z udziałem przedstawicieli innych pokrewnych zawodów. Osoby nieposiadające wpisu na listę doradców podatkowych , lecz będące przedstawicielami zawodów pokrewnych, mogą przystąpić do spółki. Nie jest to jednak możliwe w przypadku osób prawnych czy osobowych spółek prawa handlowego. Do rozpoczęcia wykonywania zawodu doradcy podatkowego w ramach omawianych spółek  wymagane jest zgłoszenie przez doradcę podatkowego będącego wspólnikiem takiej spółki faktu rozpoczęcia wykonywania zawodu doradcy podatkowego w ramach takiej spółki oraz odpis z rejestru przedsiębiorców dotyczący spółki – w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wpisu.*

Wykonywanie zawodu odbywa się w ramach:

1. Spółki cywilnej. Spółka cywilna uregulowana jest w art. 860 – 875 KC Oznacza stosunek zobowiązaniowy, w którym wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu  gospodarczego przez działanie w oznaczony sposób, a w szczególności przez wniesienie wkładów. Elementami istotnymi umowy spółki są: oznaczenie wspólników, celu gospodarczego, podanie rodzaju działalności, określenie wkładów. Mienie spółki cywilnej staje się wspólnością łączną wspólników, nie zaś własnością samej spółki.

 2.  Spółki jawnej. Spółka jawna to spółka osobowa, uregulowana przepisami art. 22-85 ustawy z dnia 15 września 2000r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). Spółka jawna, jak każda spółka osobowa, posiada zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową, spółka może zatem we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Spółka jawna jako podmiot prawa może nabywać prawa i występować w roli ich właściciela, a w skład jej majątku wchodzi wszelkie mienie wniesione jako wkład przez wspólników. Wspólnicy spółki jawnej ponoszą solidarną i subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Do powstania spółki wymagane jest zawarcie umowy w formie pisemnej oraz uzyskanie wpisu w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Od momentu wpisu do rejestru spółka powstaje i może podejmować działalność.

3.    Spółki partnerskiej. Jest to spółka osobowa, nieposiadająca osobowości prawnej. Jest wyposażona jednak w przymiot zdolności prawnej, oznacza to iż może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Majątek spółki to wyodrębniona masa majątkowa. Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej. Cechami istotnymi spółki są m. in. :

i.    normatywnie wytyczony cel spółki (wykonywanie wolnego zawodu);

ii.    konstytutywny charakter wpisu do rejestru;

iii.    szczególne zasady odpowiedzialności partnerów (możliwość rozszerzenia odpowiedzialności niektórych partnerów) – partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki (art. 95 k.s.h.). Umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej.

 4.    Spółki komandytowej. Spółka komandytowa jest jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, której Kodeks spółek handlowych przyznał podmiotowość prawną. Spółka może zatem nabywać we własnym imieniu prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać  zobowiązania, pozywać oraz być pozywana. Zaliczamy ją do kategorii spółek osobowych, do której należą również spółka jawna, partnerska oraz spółka komandytowo - akcyjna. O jej osobowym charakterze przesądzają takie cechy jak względnie trwały skład osobowy, duże znaczenie osobistych cech poszczególnych wspólników oraz brak wyodrębnionych organów prowadzących sprawy spółki. W spółce występują dwie kategorie wspólników:

1. 1. Komplementariuszy, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony.
   2. Komandytariuszy, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki wyłącznie do określonej wysokości – tzw. sumy komandytowej.

 Prawo i obowiązek prowadzenia spółki komandytowej posiadają wyłącznie komplementariusze, chyba że umowa daje to prawo również komandytariuszom. Komandytariusze są wyłączeni od reprezentowania spółki, chyba że posiadają stosowne pełnomocnictwo lub prokurę. Komplementariuszem nie może być spółka doradztwa podatkowego, o której mowa w art. 15 DorPodU, mimo iż posiada ona uprawnienia do wykonywania czynności doradztwa podatkowego. Do powstania spółki wymagane jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego oraz uzyskanie wpisu w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Spółka powstaje w momencie wpisu i od tej daty może podejmować działalność.

5.    Spółki komandytowo-akcyjnej. Jest to spółka osobowa, której celem jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki odpowiada bez ograniczeń co najmniej jeden wspólnik, a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 50 000 zł. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki, a komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.

 6.    Umowy o pracę. Doradca podatkowy może nawiązać stosunek pracy z podmiotami uprawnionymi do wykonywania czynności doradztwa podatkowego (adwokaci, radcowie prawni, biegli rewidenci, a także wszystko formy organizacyjno prawne, w ramach których osoby takie mogą wykonywać swój zawód). Istnieje bezwzględny zakaz nawiązywania stosunku pracy z podmiotami innymi niż wskazane w ustawie osoby i jednostki uprawnione do wykonywania czynności doradztwa podatkowego.*

Z regulacji art. 27 ust. 1 pkt. 2 ustawy wynika, że wykonywanie zawodu doradcy podatkowego w innej formie niż działalność prowadzona we własnym imieniu i na własny rachunek bądź bycie wspólnikiem w wyżej wymienionych rodzajach spółek, możliwe jest tylko na podstawie stosunku pracy nawiązanego z podmiotami wymienionymi w tym przepisie.

Doradca podatkowy pozostający w stosunku pracy, jest pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy. Według Kodeksu pracy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Nie jest zatem możliwe wykonywanie zawodu doradcy podatkowego na podstawie pozapracowniczego stosunku zatrudnienia (np. cywilnoprawna umowa-zlecenie czy umowa o dzieło). Osoba zatrudniona na podstawie tego rodzaju umów, nie posiada statusu pracownika w rozumieniu Kodeksu pracy. Doradca podatkowy zatrudniony na podstawie np. umowy zlecenia nie może być uznany za doradcę legalnie wykonującego swój zawód i powinien zawiesić wykonywanie zawodu.*

Wykonywanie zawodu doradcy podatkowego w ramach spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, czy umowy o pracę oraz działalności we własnym imieniu i na własny rachunek, to jedyne formy prawne, w jakich doradca podatkowy może wykonywać swój zawód. Nie ma natomiast ograniczenia przepisami ustawy możliwości wykonywania zawodu jedynie w jednej dopuszczalnej formie wykonywania zawodu.

 W przypadku spółek osobowych doradztwa podatkowego (spółka partnerska, jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna.), ustawodawca nałożył na Krajową Radę Doradztwa Podatkowego pewne obowiązki o charakterze techniczno-ewidencyjnym. Na każdym doradcy podatkowym spoczywa obowiązek informowania o miejscu i formie wykonywania zawodu. Poza tym ustawodawca nakłada obowiązek przekazywania KRDP odpisu umowy spółki (także cywilnej) oraz odpisu z rejestru przedsiębiorców. Odpowiedzialność za wypełnienie nałożonego obowiązku spoczywa na każdym doradcy podatkowym będącym wspólnikiem spółki osobowej. Za niewykonanie obowiązku grozi odpowiedzialność dyscyplinarna nakładana na każdego ze wspólników z osobna (art. 64 DorPodU).*

 Zakaz prowadzenia innej działalności