strona główna baza prawa podatkowego . . . ulgi i zwolnienia podatkowe w podatku od towarów i usługwpływ zbycia wierzytelności na stosowanie tzw. ulgi na złe długi (stan prawny do 31 grudnia 2012 roku).

Wpływ zbycia wierzytelności na stosowanie tzw. ulgi na złe długi (stan prawny do 31 grudnia 2012 roku).

Nota wyjaśnia zagadnienie, czy w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2013 r. zbycie wierzytelności po uprzedniej korekcie związanych z nią kwot podatku VAT należnego w ramach tzw. ulgi na złe długi, może skutkować koniecznością ponownego zwiększenia kwoty tego podatku. W nocie uwzględniono orzecznictwo sądowe dotyczące bezpośrednio tego zagadnienia.

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest pogląd, że zbycie wierzytelności po uprzednim skorygowaniu związanych z nią kwot podatku należnego w trybie tzw. ulgi na złe długi nie powoduje konieczności ponownego zwiększenia kwoty podatku.
Pogląd taki zaprezentował m.in. WSA w Warszawie w wyroku z 29.06.2012 r., III SA/Wa 2690/11. Zagadnienie wpływu zbycia wierzytelności na stosowanie ulgi na złe długi było przedmiotem analizy sądu na tle następującego stanu faktycznego.
We wniosku o wydanie interpretacji podatnik wskazał, że w przypadku trudności w uzyskiwaniu płatności od swoich klientów, w odniesieniu do wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, zgodnie z art. 89a ust. 1a VATU, wysyła do dłużników zawiadomienia o zamiarze skorygowania podatku należnego. Jeśli dłużnik nie ureguluje należności, podatnik dokonuje korekty zmniejszającej podatek VAT należny, wynikający z tych należności. W niektórych przypadkach, po dokonaniu korekty, podatnik rozważa zbycie za wynagrodzeniem na rzecz osób trzecich wierzytelności, w stosunku do których dokonał ww. korekty. W tym stanie rzeczy zadał pytanie, czy zbycie na rzecz osób trzecich wierzytelności, w stosunku do których dokonano korekty VAT należnego, o której mowa w art. 89a ust. 1 VATU, powoduje po stronie podatnika obowiązek „odwrócenia” korekty (czyli dokonania korekty zwiększającej podatek należny), zgodnie z art. 89a ust. 4 VATU. Według stanowiska podatnika w powyższej sytuacji nie ma on obowiązku dokonania korekty zwiększającej (tzw. korekty powrotnej). Wynagrodzenie otrzymane za sprzedaż wierzytelności nie może być bowiem traktowane jako uregulowanie należności, o którym mowa w art. 89a ust. 4 VATU.
Minister Finansów w wydanej interpretacji indywidualnej uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że zbycie nalezności pozbawia podatnika możliwości skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 89a ust. 1 VATU, zaś ust. 4 tego przepisu nie wprowadza wymogu, aby należność została uregulowana tylko i wyłącznie przez dłużnika. Bez znaczenia jest także forma uregulowania należności – bez względu, czy ureguluje ją dłużnik, czy jej uregulowanie nastąpi przez jej zbycie na rzecz osoby trzeciej – zdaniem Ministra Finansów nastąpi „uregulowanie należności” w rozumieniu art. 89a ust. 4 VATU. Tym samym podatnik, który zbył za wynagrodzeniem wierzytelność na rzecz podmiotu trzeciego, a wierzytelność ta uprzednio została objęta korektą podatku należnego (jako wierzytelność, której nieściągalność została uprawdopodobniona), w myśl art. 89a ust. 4 VATU ma obowiązek dokonania zwiększenia podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność lub jej część została uregulowana. W ocenie organu podatkowego podatnik ma zatem obowiązek „odwrócenia” dokonanej korekty z uwagi na „uregulowanie należności” w rozumieniu art. 89a ust. 4 VATU, w wyniku zbycia na rzecz osób trzecich wierzytelności, w stosunku do których skorzystano uprzednio z uprawnienia do dokonania korekty zmniejszającej podatek należny.
WSA w Warszawie uchylił powyższą interpretację Ministra Finansów. Wyjaśnił, że z literalnego brzmienia art. 89a ust. 1-2 VATU, jak również art. 89a ust. 4 VATU wynika, że nie mają one zastosowania do podatników, którzy po skorzystaniu ze swoistej ulgi, przewidzianej w art. 89a ust. 1 tej ustawy dokonają sprzedaży wierzytelności na rzecz osoby trzeciej. W szczególności wykładnia językowa art. 89a ust. 2 pkt 4 i ust. 1 VATU prowadzi do wniosku, że warunek przewidziany w tym przepisie wyrażający się w sformułowaniu: „wierzytelności nie zostały zbyte” odnosi się wyłącznie do wierzytelności, wobec których podatnik nie korzystał z ulgi przewidzianej treścią art. 89a ust. 1 VATU. Zatem zbycie wierzytelności na rzecz osób trzecich, wobec której to wierzytelności podatnik skorzystał z ulgi na tzw. złe długi, przewidzianej w art. 89a ust. 1 VATU, nie generuje po stronie zbywcy obowiązku dokonania korekty zwiększającej podatek należny, o której mowa w art. 89a ust. 4 VATU. Wbrew twierdzeniom Ministra Finansów, zmiana po stronie wierzyciela, do której dochodzi w wyniku sprzedaży wierzytelności i wiążąca się z tą sytuacją zapłata wynagrodzenia (za sprzedaż wierzytelności) nie stanowi spłaty długu. Nie ma więc żadnej uzasadnionej podstawy, by twierdzić, że wynagrodzenie, które płaci osoba trzecia za nabycie wierzytelności i wstąpienie w prawa wierzyciela oznacza...