strona główna baza prawa podatkowego . . . środki trwałe w rachunkowościśrodki trwałe w rachunkowości

Środki trwałe w rachunkowości

Komentarz stanowi analizę definicji legalnych środków trwałych i środków trwałych w budowie. Omówiono przede wszystkim warunki uznania danych zasobów jednostki za środki trwałe oraz wymieniono przykładowe kategorie składników majątku, które należy zaliczyć właśnie do środków trwałych.

Środki trwałe

Definicja legalna środków trwałych na potrzeby rachunkowości została przedstawiona w art. 3 ust. 1 pkt 15 RachU*. W przepisie tym zostały określone warunki uznania danych zasobów jednostki za środki trwałe oraz wymienione przykładowe kategorie składników majątku, które należy zaliczyć właśnie do środków trwałych.

Przez środki trwałe należy rozumieć rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:
a). nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

b). maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
c). ulepszenia w obcych środkach trwałych,
d). inwentarz żywy.

Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w art. 3 ust. 4 RachU*.

Analiza ustawowej definicji środków trwałych prowadzi do wniosku, że aktywa, aby mogły zostać zakwalifikowane do środków trwałych muszą spełniać jednocześnie cztery warunki:
1). Środek trwały musi posiadać postać materialną, z wyjątkiem ściśle określonych w ustawie elementów.
2). Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok.
3). Środek trwały ma być kompletny.
4). Środek trwały musi być zdatny do używania i przeznaczony na potrzeby jednostki.
Poza tym warto pamiętać, że dane składniki muszą również spełniać kryteria wynikające z ogólnej definicji aktywów. Mianowicie powinny stanowić kontrolowane przez jednostkę zasoby, o wiarygodnie określonej wartości, które w przyszłości przyniosą jednostce ekonomiczne korzyści.

1). Postać środków trwałych
Materialna postać aktywów pozwala odróżnić środki trwałe od wartości niematerialnych i prawnych, które nie przyjmują postaci fizycznej. Jednakże do środków trwałych należy zaliczyć trzy składniki majątku nieposiadające postaci fizycznej, mianowicie: prawo użytkowania wieczystego gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego. Wskazane środki trwałe noszą znamiona wartości prawnych. Stanowią aktywa reprezentujące szczególne prawa przedsiębiorstwa do określonych składników rzeczowych.*

2). Okres użytkowania
Okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego nie został zdefiniowany w ustawie o rachunkowości. Warto więc sięgnąć do regulacji międzynarodowych. Zgodnie z MSR 16 okres ekonomicznej użyteczności to okres, w jakim aktywa będą wykorzystywane przez jednego lub kilku użytkowników lub liczba produkcji podobnych jednostek, które zostaną pozyskane przez jednego lub kilku użytkowników aktywa. Mierzenie okresu wykorzystania aktywów w jednostkach produkcji z pewnością może się okazać przydatne przy ustalaniu stawek amortyzacji środków trwałych w oparciu o metodę jednostek produkcyjnych.