strona główna baza prawa podatkowego . . . środki trwałe w budowie w rachunkowościśrodki trwałe w budowie w rachunkowości

Środki trwałe w budowie w rachunkowości

Jedną z podstawowych grup aktywów trwałych stanowią środki trwałe w budowie. Z pojęciem tym mamy do czynienia w sytuacji, gdy jednostka wytwarza środki trwałe we własnym zakresie lub też na zakupionych środkach trwałych wykonuje pewne prace montażowe czy dostosowawcze. Kategoria ta obejmuje część aktywów trwałych, która w przyszłości, po spełnieniu warunków właściwych dla środków trwałych, będą zaliczone do kategorii środków trwałych.

Punktem wyjścia przy wyjaśnianiu zagadnienia środków trwałych w budowie jest pojęcie środka trwałego. Pod pojęciem środków trwałych rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki (poza inwestycjami, które na celu mają osiągnięcie korzyści ekonomicznych). Do środków trwałych zalicza się w szczególności:

a) nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,

d) inwentarz żywy.

Podmioty gospodarcze mogą wytwarzać środki trwałe we własnym zakresie lub zakupiony wcześniej środek trwały doprowadzać do stanu użyteczności. Do czasu oddania do użytkowania aktywa te są zaliczane do środków trwałych w budowie. Zgodnie z zawartą w ustawie o rachunkowości definicją, pod pojęciem środków trwałych w budowie należy rozumieć środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.

Istotnym zagadnieniem jest określenie rodzaju poniesionych nakładów. Ulepszenie środka trwałego polega na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powoduje, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową. Wartość użytkowa może być mierzona m.in. okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji. Jeżeli zatem w wyniku poniesienia pewnych nakładów wydłuży się okres używania danego środka trwałego, zwiększy się jego zdolność wytwórcza, wzrośnie jakość uzyskiwanych produktów, zmniejszą się koszty eksploatacji lub środek trwały nabędzie inne właściwości, dodatkowe w stosunku do pierwotnego stanu, mamy do czynienia z ulepszeniem środka trwałego. Przyjmując taką definicję ulepszenia, przywrócenie pierwotnego stanu technicznego, niezmieniające charakteru, funkcji ani wydajności środka trwałego, a mające jedynie charakter odtworzeniowy, będzie klasyfikowane jako remont.

W związku z wątpliwościami pojawiającymi się na tle klasyfikowania czynności dokonywanych na środkach trwałych do poszczególnych rodzajów ulepszenia, konieczne stało się doprecyzowanie tych pojęć. Zatem ulepszeniem środków trwałych jest:

- przebudowa, tj. zmiana (poprawienie) już istniejącego stanu,

- rozbudowa, czyli powiększenie składników majątkowych, w szczególności: budynków, linii technologicznych itp.,

- rekonstrukcja, tj. odtworzenie (odbudowanie) zużytych całkowicie lub częściowo składników majątku,

- adaptacja, tj. przystosowanie (przerobienie) go do wykorzystania w innym celu niż wskazywało jego pierwotne przeznaczenie, albo nadanie mu nowych cech użytkowych,

- modernizacja, czyli unowocześnienie*.

Koszty środków trwałych w budowie obejmują koszty bezpośrednie oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z budową, montażem czy ulepszeniem środków trwałych i ich dostosowaniem do użytkowania. Do kosztów tych zalicza się między innymi:

- wartość środków trwałych wymagających modernizacji, ulepszeń i przebudowy,

- wartość maszyn i urządzeń wymagających montażu,

- koszty dokumentacji projektowej,

- koszty badań geologicznych, geograficznych, pomiarów geodezyjnych,

- koszty nadzoru autorskiego i inwestorskiego nad budową,

- wartość nabytego gruntu,

- koszty przygotowania terenu pod budowę,

- koszty nabycia komponentów wykorzystanych do budowy środka trwałego,