strona główna baza prawa podatkowego . . . przedmiot opodatkowania w podatku rolnymprzedmiot opodatkowania w podatku rolnym

Przedmiot opodatkowania w podatku rolnym

Zgodnie z przepisem art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym* przedmiotem opodatkowania podatkiem rolnym objęte zostały grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyłączeniem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

Żaden akt rangi ustawowej nie zawiera legalnej definicji pojęcia „użytku rolnego” oraz „gruntu zadrzewionego i zakrzewionego na użytkach rolnych”. Niniejsze pojęcia stanowią kluczową rolę w ujęciu całościowym podatku rolnego.

Za gospodarstwo rolne uważa się obszar użytków rolnych lub gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub będących w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 PRolU za „działalność rolniczą” uważa się między innymi produkcję roślinną i zwierzęcą.

Zgodnie z art.1 PRolU podatkowi rolnemu podlegają dwie grupy użytków gruntowych:

1) użytki rolne,

2) grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych.

Powyższa definicja przedmiotu opodatkowania obowiązuje od 1 stycznia 2003 r. ograniczając w ten sposób wiele sporów co do formy opodatkowania gruntów niespełniających normy obszarowej gospodarstwa rolnego.

We wcześniej obowiązującym stanie prawnym (do 31 grudnia 2002 r.) opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegały tylko i wyłącznie takie grunty, które wchodziły w skład gospodarstwa rolnego. Ówcześnie przez pojęcie gospodarstwa rolnego dla celów podatku rolnego rozumiano zaś:

1) obszar użytków rolnych,

2) gruntów pod stawami jak również,

3) sklasyfikowanych w operatach ewidencyjnych jako użytki rolne, gruntów pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa

o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność bądź znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej bądź osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Zatem decydującą znaczenie dla opodatkowania danego gruntu podatkiem rolnym stanowiło łączne spełnienie określonych warunków obszarowych.*

Zaznaczyć należy, iż fundamentalne znaczenie dla określenia zakresu przedmiotowego podatku rolnego ma więc pojęcie użytków rolnych oraz gruntów zadrzewionych, których to definicji legalnej w analizowanej ustawie prawodawca nie uwzględnia. Odsyła natomiast do klasyfikacji tych gruntów w ewidencji gruntów i budynków prowadzonej na podstawie rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.* Rozporządzenie to jest przepisem wykonawczym w stosunku do ustawy z dnia 17 maja 1989 r.- Prawa geodezyjnego i kartograficznego, zgodnie z którą dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków powinny stanowić podstawę m.in. do realizacji podatków. Zatem w myśl prawodawcy, dane które zostały ujęte w tej ewidencji stanowią punkt wyjścia dla samego opodatkowania gruntów, jak i jego wysokości. Zgodnie z orzecznictwem, ewidencja gruntów i budynków stanowi urzędowe źródło informacji faktycznych wykorzystywane w prawie podatkowym, co powoduje, że w każdym przypadku gdy inne dane (np. dane zawarte w deklaracji podatnika bądź w złożonej przez niego informacji) pozostają niezgodne z danymi wynikającymi z ewidencji to i tak rozstrzygające znaczenie mają te dane które w tej ewidencji widnieją, co doskonale potwierdza WSA w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 28.03.2006 r. stwierdzając m.in., że „Podstawę wymiaru podatków stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Wskazał nadto przepis art. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984r. o podatku rolnym*, jak również przepis art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych*, które wskazują, iż podstawowym kryterium rozstrzygającym o sposobie opodatkowania gruntów są dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków.*

Zatem w efekcie o ciężarze opodatkowania danego gruntu stosunkowo niskim podatkiem rolnym bądź leśnym, czy też zdecydowanie wyższym podatkiem od nieruchomości w znacznym stopniu przesądza analizowana klasyfikacja.*

Na tym tle nie trudno więc zauważyć, że w rzeczywistości o przedmiocie opodatkowania w podatku rolnym nie decyduje ustawa tylko rozporządzenie będące nie dość że aktem niższej rangi to spoza prawa podatkowego, co budzi w praktyce liczne kontrowersje.

Jak na wstępie wspomniałam, żaden akt rangi ustawowej nie zawiera legalnej definicji pojęcia „użytku rolnego” oraz „gruntu zadrzewionego i zakrzewionego na użytkach rolnych”. Niniejsze pojęcia stanowiących kluczową rolę w ujęciu całościowym podatku rolnego. Ustawodawca powołując się na nie odesłał jedynie do klasyfikacji tych gruntów w ewidencji gruntów i budynków, jednocześnie uprawniając do trafnego stwierdzenia, że za użytki rolne należy uznać tylko te grunty które zostały w niej określone.

Z kolei w poprzednio obowiązującym stanie prawnym przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym stanowiły tylko i wyłącznie grunty gospodarstw rolnych spełniające łącznie określoną normę obszarową. Taki regulacja prawna podlegała częstej krytyce co w konsekwencji zaskutkowało wprowadzeniem istotnych zmian

Dla określenia przedmiotu opodatkowania w rozumieniu przepisu art.1 analizowanej ustawy, podstawowe znaczenie stanowi § 68 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, zgodnie z brzmieniem którego użytki rolne dzielą się na:

1) grunty orne, oznaczone symbolem - R,

2) sady, oznaczane symbolem złożonym z litery „S” oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego stanowiącego część składową oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, na którym został sad, np. „S –R”, „S- Ł”, „S- Ps”,

3) łąki trwałe, oznaczone symbolem - Ł,

4) pastwiska trwałe, oznaczone symbolem - Ps,

5) grunty rolne zabudowane, oznaczane symbolem złożonym z litery „B” oraz symbolu odpowiedniego użytku gruntowego stanowiącego część składową oznaczenia klasy gleboznawczej gruntu, na którym wzniesione zostały budynki,

np. „B-R”, „B-Ł”, „B-Ps”,

6) grunty pod stawami, oznaczone symbolem - Wsr,

7) rowy - oznaczone symbolem - W.

Podatkiem rolnym objęte są tylko i wyłącznie enumeratywnie wymienione grunty w § 68 powołanego rozporządzenia stanowiące użytki rolne. Powyższe wyliczenie ma charakter zamknięty w takim rozumowaniu, że wszystkie inne grunty nie mieszczące się w niniejszym wyliczeniu, pomimo iż posiadają odpowiednią klasyfikację gleboznawczą np. oznaczone są symbolami dwuczłonowymi takimi jak BA/RIIIa, Bi/RV, Bz/RIVa, K/RV, Ti/RIIIb, Tr/RVI, jako niewymienione w § 68 rozporządzenia nie mogą zostać uznane za użytek rolny. Co w konsekwencji oznacza, że podlegają opodatkowaniu znacznie wyższym podatkiem od nieruchomości, pomimo że niektóre z nich korzystają ze zwolnienia od tego podatku na mocy art. 7 u.p.o.l. albo na mocy uchwał rady gmin.*

Zgodnie z załącznikiem nr 6 do rozporządzenia gruntami zadrzewionymi i zakrzewionymi są grunty porośnięte roślinnością leśną, których pole powierzchni jest mniejsze od 0,1000 ha, jak również: