strona główna baza prawa podatkowego . . . przedmiot opodatkowania w podatku od towarów i usługbezumowne korzystanie z nieruchomości a podatek vat

Bezumowne korzystanie z nieruchomości a podatek VAT

Nota wyjaśnia czy korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego stanowi usługę opodatkowaną VAT. Prezentuje poglądy orzecznictwa i organów podatkowych w tym zakresie. Wskazuje, jakie przesłanki decydują o kwalifikacji tego rodzaju czynności na gruncie podatku od towarów i usług.

W wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 15 czerwca 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 407/12 stwierdzono, że bezumowne korzystanie z nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela nie stanowi usługi opodatkowanej VAT.
W prezentowanym wyroku WSA badał, czy płatności z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości powinny być zwiększone o VAT. Według ustaleń sądu tego typu świadczenia nie są związane z żadną czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT.
WSA we Wrocławiu orzekał na podstawie stanu faktycznego, w którym podatnik we wniosku o wydanie interpretacji podał, że jest właścicielem nieruchomości, którymi gospodaruje. Z uwagi na fakt, że ilość posiadanych gruntów jest znaczna, ujawniane są przypadki ich zajęcia bez tytułu prawnego. Jeżeli korzystający złoży oświadczenie, w którym potwierdzi okres zajęcia nieruchomości, podatnik obciąża go jednorazową należnością za korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego, za okres od dnia jej faktycznego zajęcia do dnia, w którym podatnik dowiedział się o zajęciu. W tym stanie faktycznym zadano pytanie, czy korzystanie z gruntów przez osobę, która zajęła te grunty bez tytułu prawnego, od chwili ich zajęcia do momentu dowiedzenia się o tym fakcie przez podatnika, stanowi usługę opodatkowaną VAT. W ocenie podatnika zdarzenie takie nie może być uznane za usługę. Świadczenie usługi musi odbywać się bowiem w ramach stosunku prawnego, z którego wynika zobowiązanie dłużnika do świadczenia na rzecz wierzyciela i prawo wierzyciela do domagania się wykonania świadczenia przez dłużnika. W sytuacji, kiedy podatnik nie miał wiedzy o fakcie zajęcia gruntu nie można mówić o świadczeniu przez niego usługi, gdyż brak było woli, aby taką usługę świadczyć.
Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za prawidłowe w sytuacji, gdy podatnik zmierza do odzyskania zajętej nieruchomości oraz za nieprawidłowe w sytuacji, gdy podatnik zmierza do uregulowania stanu prawnego związanego z bezumownym zajmowaniem nieruchomości. Stwierdził, że w sytuacji, gdy osoba trzecia korzysta z nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela, między właścicielem i korzystającym nie istnieje żaden (jawny bądź dorozumiany) stosunek prawny. W takiej sytuacji nie wystąpi zdarzenie (odpłatna usługa) podlegające opodatkowaniu VAT. Wypłacone odszkodowanie nie stanowi wynagrodzenia za wykonaną usługę, lecz rekompensatę za pozbawienie właściciela prawa do dysponowania nieruchomością. Zdaniem organu inaczej trzeba natomiast oceniać sytuację, kiedy użytkownik korzysta z nieruchomości za zgodą właściciela (nawet dorozumianą, milczącą), płacąc określone kwoty z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. W takim przypadku, zdaniem organu podatkowego, wystąpi usługa opodatkowana VAT.

WSA we Wrocławiu uchylił zaskarżoną interpretację. Orzekł, że w sytuacji, gdy osoba trzecia korzysta z nieruchomości bez wiedzy i zgody jej właściciela, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem nieruchomości i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek umowny, w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach...