strona główna baza prawa podatkowego . . . powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usługobowiązek podatkowy oraz stawka vat 0 % w eksporcie towarów

Obowiązek podatkowy oraz stawka VAT 0% w eksporcie towarów

W nocie wyjaśniono pojęcie eksportu towarów na gruncie podatku VAT z uwzględnieniem zmiany brzmienia definicji eksportu od 1 kwietnia 2013 r. Omówiono moment powstania obowiązku podatkowego w eksporcie towarów oraz przy zaliczce otrzymanej na poczet eksportu towarów. Wyjaśniono warunki stosowania stawki 0% do eksportu towarów oraz do zaliczek związanych z eksportem, wymogi dokumentacyjne umożliwiającej jej zastosowanie w eksporcie bezpośrednim i pośrednim (w tym katalog dokumentów potwierdzających wywóz towarów wprowadzany od 1 kwietnia 2013 r.), a także terminy wykazania eksportu towarów w deklaracjach VAT. Nota uwzględnia stan prawny obowiązujący do 31 grudnia 2013 roku.

1. Pojęcie eksportu towarów.

Zgodnie z art. 1 pkt 8 VATU eksport towarów to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:
a) dostawcę lub na jego rzecz, lub
b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych
– jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.
Przytoczona wyżej definicja eksportu towarów dla celów VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013 r. (nadanym przez ustawę z 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw) pozwala na uznanie za eksport towarów również sytuacji, gdy towary będą objęte procedurą celną wywozu w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, jeżeli spełnione są pozostałe warunki określone w art. 2 pkt 8 VATU. W stanie prawnym istniejącym do 31 marca 2013 r. eksport towarów występował tylko w sytuacji, gdy procedura celna wywozu towaru poza terytorium UE rozpoczynała się na terytorium Polski*. Należy jednak zaznaczyć, że w dalszym ciągu o eksporcie towarów można mówić tylko wtedy, gdy wysyłka lub transport towarów następuje z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej (co nie wyklucza objęcia towarów procedurą celną wywozu w innym niż Polska państwie członkowskim UE oraz faktycznego opuszczenia terytorium UE przez towar z innego niż Polska państwa członkowskiego).

2. Powstanie obowiązku podatkowego w eksporcie towarów.

W eksporcie towarów obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych. Z dniem 1 grudnia 2008 r. ustawodawca uchylił bowiem art. 19 ust. 6 VATU, który stanowił, że w eksporcie towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą potwierdzenia przez urząd celny określony w przepisach celnych wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty. W rezultacie tej zmiany obowiązek podatkowy w eksporcie towarów powstaje więc, co do zasady, z chwilą wydania towaru nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej (art. 19 ust. 1 i 2 VATU). Jednakże w przypadku, gdy transakcja powinna być potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru.

3. Termin wykazania eksportu towarów w deklaracji VAT i warunki stosowania stawki 0%.

Specyfika rozliczania i wykazywania eksportu towarów w deklaracji VAT powoduje jednak, że nie w każdym przypadku eksport towarów wykazany zostanie w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiło wydanie towaru lub wystawienie faktury. Specyfika ta wiąże się z zasadami stosowania stawki VAT 0% do eksportu towarów, określonymi w art. 42 VATU.
Stawkę podatku 0% w eksporcie bezpośrednim (tj. dokonywanym przez dostawcę lub na jego rzecz) stosuje się pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej (zob. art. 42 ust. 6 VATU).
Jeżeli warunek ten nie został spełniony, podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji VAT za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania ww. dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium UE, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres. W przypadku nieotrzymania tego dokumentu w terminie określonym w zdaniu poprzednim mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju (art. 42 ust. 7 VATU). Przepis art. 42 ust. 7 stosuje się w przypadku, gdy podatnik posiada dokument celny potwierdzający procedurę wywozu (zob. art. 42 ust. 8 VATU).
Otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej w terminie późniejszym niż określony w art. 42 ust. 6 i 7 VATU, upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument.