strona główna baza prawa podatkowego . . . pełnomocnik do spraw doręczeń w postępowaniu podatkowympełnomocnik do spraw doręczeń w postępowaniu podatkowym

Pełnomocnik do spraw doręczeń w postępowaniu podatkowym

„Momentem, od którego pełnomocnik wstępuje do sprawy jako reprezentant strony, jest złożenie do akt sprawy pełnomocnictwa lub jego odpisu. Organ nie ma obowiązku podejmowania poszukiwań i sprawdzania, czy ewentualnie innym organom nie zostało przedłożone pełnomocnictwo strony. Dopiero skuteczne ustanowienie pełnomocnictwa poprzez złożenie do akt prawidłowego dokumentu pełnomocnictwa – obliguje organ do dokonywania doręczeń według zasady określonej w art. 145 § 2  OrdPod”.

W toczącym się postępowaniu podatkowym strona może być zastępowana więcej niż jednym pełnomocnikiem. „W postępowaniu podatkowym dopuszczalne jest ustanowienie kilku pełnomocników a żaden przepis nie wymaga, aby zostało to dokonane w odrębnych dla poszczególnych pełnomocników dokumentach pełnomocnictw” . Strona winna wtedy wskazać jednego z nich jako właściwego do doręczeń – w przeciwnym razie organ sam decyduje o tym, któremu z ustanowionych pełnomocników dokona doręczenia. Doręczenie któremukolwiek z nich winno być uznane za czynność skuteczną nawet w sytuacji, gdy pełnomocnik ten został ustanowiony jako ostatni, jednakże WSA stanowi, że: „W sytuacji gdy strona ustanowiła kilku pełnomocników w konkretnym postępowaniu podatkowym, wskazując jednocześnie jednego z nich jako wyłącznie uprawnionego do odbioru wszelkich pism procesowych w trybie art. 145 § 3 OrdPod to nie ulega wątpliwości, iż doręczenie decyzji organu I instancji jedynie pełnomocnikowi nie upoważnionemu przez stronę do odbioru przesyłek z jednoczesnym pominięciem pełnomocnika uprawnionego stanowi istotne naruszenie obowiązku procesowego nałożonego na organ podatkowy przez art. 145 § 3 OrdPod. Skoro strona ustanowiła w danej sprawie kilku pełnomocników, ale jednego z nich wskazała jako podmiot właściwy do dokonywania doręczeń to organ administracji winien respektować wolę strony w tym zakresie” . „Nie można art. 145 § 2 OrdPod rozumieć w ten sposób, że wymaga on doręczenia pisma do rąk własnych pełnomocnika w sytuacji, gdy sam pełnomocnik wskazał jako adres do doręczeń siedzibę spółki, którą reprezentuje”.

Skoro pełnomocnik został ustanowiony, to o wszelkich czynnościach procesowych strona powinna dowiadywać się właśnie od niego. Pominięcie przez organ podatkowy pełnomocnika strony jest równoznaczne z pominięciem strony w toczącym się postępowaniu i tym samym uzasadniać będzie jego wznowienie*.

Dzień doręczenia pisma przedstawicielowi czy też pełnomocnikowi przesądza o dacie doręczenia, bez względu na to, czy organ doręczył pismo również stronie. Doręczenie pisma stronie w takiej sytuacji nie wywołuje żadnych skutków prawnych i z punktu widzenia biegu terminów jest zbędne. Jednoczesne doręczenie pisma stronie i pełnomocnikowi wywoła jedynie ten skutek, że strona będzie poinformowana o treści pisma, natomiast bieg terminu procesowego rozpocznie się z datą skutecznego doręczenia pisma pełnomocnikowi.

„Jest oczywiste, że ustanowienie pełnomocnika nie nadaje mu przymiotu strony, jednak musi on być traktowany w postępowaniu jako postać pierwszoplanowa, w sensie proceduralnym ważniejsza niż strona postępowania. Zasada pierwszeństwa pełnomocnika ma zastosowanie uniwersalne i dotyczy każdego etapu postępowania oraz wszystkich terminów. Na przykład jednoczesne doręczenie pisma stronie i pełnomocnikowi dla strony wywołuje jedynie ten skutek, że strona jest poinformowana o treści pisma. Natomiast skutki prawne, w tym w szczególności bieg terminu do wniesienia środka odwoławczego, związane są z datą skutecznego doręczenia pisma pełnomocnikowi”.

„Doręczenie decyzji podatnikowi w sytuacji, gdy w postępowaniu uczestniczy pełnomocnik, nie ma żadnego znaczenia procesowego. Ma jedynie charakter informacyjny”.

Z kolei doręczenie musi być uznane za bezskuteczne w sytuacji, gdy dokonano go jedynie stronie czy też pełnoletniemu domownikowi z pominięciem ustanowionego przez nią pełnomocnika. Strona postępowania, która ustanawia pełnomocnika, chroni się przed skutkami nieznajomości prawa, a jeżeli organ podatkowy pomija pełnomocnika w toku prowadzonych czynności, to niweczy skutki staranności strony w dążeniu do ochrony swych praw i interesów oraz otrzymania takiej ochrony prawnej, jaką powinna ona uzyskać w państwie prawa*. Jeśli jednak strona zastępowana przez pełnomocnika zgłosi wniosek o doręczenie konkretnego pisma do jej rąk, doręczenie winno być dokonane z pominięciem osoby pełnomocnika. Z kolei w utrwalonym już orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że doręczenie dokonane do rąk pełnomocnika jest skuteczne także wówczas, gdy wskazał on, aby wezwanie do dokonania określonej czynności skierować wprost do samej strony. Pełnomocnik nie może bowiem zrzec się niektórych uprawnień czy też obowiązków procesowych. Może to uczynić sama strona, jednak tylko przez ograniczenie zakresu pełnomocnictwa lub samodzielne podejmowanie czynności obok pełnomocnika*.

Pełnomocnictwo powinno być złożone do akt konkretnej sprawy. „Organ podatkowy nie może z urzędu powoływać się na pełnomocnictwo złożone przez stronę w jednej z toczących się wobec niej spraw, na użytek innej sprawy, którą wobec strony organ zamierza wszcząć. Takie działanie jest niedopuszczalne, niezależnie od tego, czy treść udzielonego pełnomocnictwa swoim zakresem mogłaby obejmować także tę kolejną sprawę. Czym innym jest bowiem zakres umocowania wynikający z pełnomocnictwa, a czym innym wykorzystywanie tak sformułowanego umocowania w konkretnych sprawach. Do tego ostatniego, poza zakresem umocowania, musi być spełniony warunek, iż wyraźną wolą strony jest posłużenie się pełnomocnikiem. Momentem, od którego pełnomocnik zostaje skutecznie ustanowiony w danej sprawie, jest złożenie – w wyniku takiej właśnie woli strony – do akt danej sprawy pełnomocnictwa lub też zgłoszenie pełnomocnictwa ustnie do protokołu. Dopiero od takiej chwili organ prowadzący postępowanie ma prawo...