strona główna baza prawa podatkowego . . . dyrektywy dotyczące fuzji, podziałów itd. oraz spółek-matek i spółek-córekunormowania prawa podatkowego unii europejskiej dotyczące podatków bezpośrednich. dyrektywa dotycząca fuzji oraz spółek-matek i spółek-córek

Unormowania prawa podatkowego Unii Europejskiej dotyczące podatków bezpośrednich. Dyrektywa dotycząca fuzji oraz spółek-matek i spółek-córek 

Prawodawstwo w zakresie europejskiego prawa podatkowego odnoszące się do podatków bezpośrednich ma wyłącznie incydentalny charakter. Przyjęto bowiem, że różnice występujące pomiędzy wewnętrznymi unormowaniami poszczególnych państw w odniesieniu do podatków bezpośrednich nie kolidują w sposób bezpośredni z zasadami funkcjonowania wspólnego rynku w tak istotny sposób jak ma to miejsce w przypadku podatków pośrednich.
Tym niemniej zdecydowano się na podjęcie kroków zmierzających do uregulowania na szczeblu wspólnotowym reguł dotyczących określenia skutków podatkowych związanych z dokonywanymi międzynarodowymi fuzjami przedsiębiorstw mających siedzibę w dwóch państwach członkowskich (lub większej liczbie takich państw).
W odniesieniu do spółek państw członkowskich zasady opodatkowania zdarzeń restrukturyzacyjnych zostały uregulowane w Dyrektywie 90/434/EEC, znowelizowanej w 2005 roku (dalej nazywana dyrektywą o fuzjach).

Prawodawstwo w zakresie europejskiego prawa podatkowego odnoszące się do podatków bezpośrednich ma wyłącznie incydentalny charakter. Przyjęto bowiem, że różnice występujące pomiędzy wewnętrznymi unormowaniami poszczególnych państw w odniesieniu do podatków bezpośrednich nie kolidują w sposób bezpośredni z zasadami funkcjonowania wspólnego rynku w tak istotny sposób jak ma to miejsce w przypadku podatków pośrednich.
Tym niemniej zdecydowano się na podjęcie kroków zmierzających do uregulowania na szczeblu wspólnotowym reguł dotyczących określenia skutków podatkowych związanych z dokonywanymi międzynarodowymi fuzjami przedsiębiorstw mających siedzibę w dwóch państwach członkowskich (lub większej liczbie takich państw).
W odniesieniu do spółek państw członkowskich zasady opodatkowania zdarzeń restrukturyzacyjnych zostały uregulowane w Dyrektywie 90/434/EEC, znowelizowanej w 2005 roku (dalej nazywana dyrektywą o fuzjach).
Istota regulacji zawartych w dyrektywie o fuzjach polega na tym, że fuzja pomiędzy przedsiębiorstwami mającymi siedzibę na terytorium Unii Europejskiej nie może powodować opodatkowania różnicy między wartością rzeczywistą a wartością do celów podatkowych przeniesionych aktywów i pasywów majątkowych spółki przejmowanej. Fuzja nie może także powodować opodatkowania różnicy między wartością objętych i unicestwionych udziałów u wspólników spółki przejmowanej. Fuzja winna być zatem neutralna podatkowo dzięki mechanizmowi odroczenia opodatkowania.
Należy podkreślić, że przepisy dyrektywy o fuzjach od momentu ich uchwalenia nie były stosowane w praktyce, gdyż dopiero 26 października 2005 r. została uchwalona dyrektywa (2005/56/EC) w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych (z terminem implementacji, czyli wprowadzenia do krajowego porządku prawnego poszczególnych państw do 15 grudnia 2007 r.), która określiła zasady przeprowadzania takich transakcji. Istotne znaczenie ma również rozporządzenie Rady nr 2151/2001 z 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej. Zgodnie z jego przepisami spółka europejska może być utworzona w drodze fuzji przez przejęcie (spółka przejmująca ma formę spółki europejskiej) lub przez zawiązanie nowej spółki (spółka nowo zawiązana ma formę spółki europejskiej). Przyjmuje się , że stworzenie podstaw prawnych do przeprowadzania fuzji transgranicznych może spowodować większe niż do tej pory zainteresowanie tą formą restrukturyzacji.
Omawiając zagadnienie dotyczące dyrektywy w sprawie fuzji warto też wspomnieć o orzeczeniu w sprawie SEVIC (C 411/03). W orzeczeniu tym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że art. 43 i 48 TWE stoją na przeszkodzie temu, aby w państwie członkowskim odmawiano co do zasady wpisu do krajowego rejestru handlowego fuzji, gdy jedna z łączących się spółek ma siedzibę w innym państwie, podczas gdy po spełnieniu pewnych warunków wpis taki jest możliwy, jeżeli obydwie spółki biorące udział w połączeniu mają siedziby w tym samym państwie członkowskim. Znaczenie tego orzeczenia polegało na tym, że spółki zainteresowane przeprowadzeniem fuzji transgranicznej mogły skorzystać z uregulowań dyrektywy o fuzjach jeszcze przed implementacją do porządku krajowego dyrektywy w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych, co znacznie ułatwiło ich funkcjonowanie.
Warto również wspomnieć, iż od 2005 roku regulacje podatkowe Dyrektywy o fuzjach znajdą zastosowanie do nowych podmiotów paneuropejskich, tj. Spółki Europejskiej (SE) oraz Spółdzielni Europejskiej (SCE). Jednocześnie Rada Unii Europejskiej, zgodnie z projektem Komisji, postanowiła również objąć zakresem stosowania tego aktu przedsiębiorców, którzy do tej pory byli z kręgu podmiotowego wykluczeni. Chodzi tu o mniejsze podmioty, oparte w swej istocie na substracie osobowym, takie jak spółki osobowe oraz spółki prawa cywilnego (pod warunkiem, iż podlegają one zgodnie z Dyrektywą podatkowi o charakterze korporacyjnym), a także różnego rodzaju spółdzielnie, fundusze i stowarzyszenia prowadzące działalność komercyjną, kasy oszczędnościowe oraz towarzystwa wzajemne.
Jednocześnie wprowadzono do europejskiego katalogu zdarzeń restrukturyzacyjnych nową operację polegającą na przeniesieniu siedziby SE i SCE, w sytuacji gdy przenosi ona swą siedzibę z jednego państwa członkowskiego do drugiego.
Kolejna zmiana dotyczyła podziału przez wydzielenie (częściowego podziału - partial division). Tej restrukturyzacji Dyrektywa poświęca art. 2 lit. b, zgodnie z którym z przesunięcia momentu opodatkowania nadwyżek wartości majątku będzie mogła korzystać spółka wówczas, jeżeli wydzieli ona z ogółu własnej masy majątkowej przynajmniej jedną zorganizowaną część przedsiębiorstwa (pozostawiając jednocześnie w ramach własnego przedsiębiorstwa również jego zorganizowaną część), w zamian za co wspólnicy tej spółki będą mogli otrzymać udziały w kapitale spółki przejmującej. Ponadto zgodnie z nową treścią, z postanowień Dyrektywy będą mogły korzystać...