Słownik
Podatki dochodowe
Dzieląc podatki według przedmiotu opodatkowania wyróżniamy podatki: przychodowe, dochodowe, majątkowe i od wydatków.
„Podatki dochodowe mają charakter osobisty, co oznacza, że przy ich wymiarze brany jest pod uwagę całokształt okoliczności wpływających na opodatkowanie osoby podatnika. Przedmiotem opodatkowania jest dochód, jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, podczas gdy w podatkach przychodowych koszty uzyskania przychodów w ogóle nie są brane pod uwagę. W podatkach przychodowych przyjmuje się jedynie domniemanie uzyskiwania dochodów. W podatkach dochodowych opodatkowaniu podlega dochód rzeczywisty, który w działalności gospodarczej ustalany jest bardzo dokładnie w oparciu o księgi podatkowe albo dochód szacunkowy, gdy mamy do czynienia z opodatkowaniem zryczałtowanym (karta podatkowa, ryczałt ewidencjonowany). Podatki dochodowe są efektywnym źródłem dochodów, ale pełnią także, bardzo elastycznie, wiele funkcji społecznych, gospodarczych i politycznych. Mogą pobudzać inwestycje gospodarcze, budownictwo mieszkaniowe, sprzyjać tworzeniu nowych przedsiębiorstw oraz realizować wiele celów szczegółowych.
Opodatkowanie dochodu można zrealizować za pomocą jednej ustawy lub wielu ustaw. Niekiedy odrębne ustawy poświęcone są ulgom w tego typu podatkach (polskie ulgi inwestycyjne z 1975 r. czy niemieckie ulgi mieszkaniowe). Z podmiotowego punktu widzenia możliwe jest odrębne opodatkowanie dochodów osób fizycznych i oddzielne prawnych albo – inaczej – osób fizycznych i podmiotów gospodarczych. Podatki dochodowe mogą mieć charakter cedularny (wykształcony w Anglii) albo globalny (wzór pruski). Podatek cedularny jest podzielony na kilka grup przychodów, dla których obowiązują różne skale (stawki) podatkowe, ulgi i zwolnienia. Podatek globalny opodatkowuje według jednej skali zsumowane dochody z różnych źródeł przychodów”*.
Zgodnie z klasyfikacją podatków polskich, według kryterium przedmiotu opodatkowania do podatków dochodowych zalicza się:
- podatek dochodowy od osób prawnych,
- podatek dochodowy od osób fizycznych, a ryczałtowe formy tego ostatniego to:
- karta podatkowa,
- ryczałt ewidencjonowany,
- opodatkowanie osób duchownych.
„Można także uznać, że karta podatkowa i ryczałt ewidencjonowany, to – z powodów konstrukcyjnych, z prawnego punktu widzenia – odrębne podatki. Kwota karty podatkowej to podatek, który nie wymaga obliczenia, nie ma tu ani podstawy opodatkowania ani stawki podatkowej”*. Ryczałt ewidencjonowany opiera się na opodatkowaniu przychodu, choć zastępuje on podatek dochodowy od osób fizycznych.
Opracowane na podstawie:
Buczek A., Dzwonkowski H., Etel L., Gliniecka J., Glumińska-Pawlic J., Huchla A., Miemiec W., Ofiarski Z., Serwacki J., Zdebel M., Zgierski Z., Prawo podatkowe, Warszawa 2006, s. 63, 65-66.
