Słownik
Podatek obrotowy
Stosowane we współczesnym świecie konstrukcje ogólnego podatku obrotowego różnią się w szczególności:
-
- miejscem poboru tego podatku (ilością faz obrotu gospodarczego podlegającego opodatkowaniu) oraz
- sposobem ustalania podstawy opodatkowania*.
Powszechny podatek obrotowy może być pobierany:
-
- we wszystkich fazach obrotu gospodarczego (jest to tzw. podatek wszechfazowy),
- tylko w niektórych fazach obrotu gospodarczego (podatek wielofazowy) lub
- tylko w jednej fazie obrotu gospodarczego (podatek jednofazowy)*.
Z uwagi na drugie kryterium klasyfikacji – sposób określenia w przepisach podatkowych podstawy opodatkowania – istniejące konstrukcje prawne można zakwalifikować jako:
-
- podatki od obrotu brutto i
- podatki od obrotu netto (podatek od wartości dodanej)*.
„Polska począwszy od okresu międzywojennego, posługiwała się różnymi rodzajami podatków obrotowych (podatek przemysłowy, podatek obrotowy, podatek stemplowy). Ujednolicenie tego systemu nastąpiło dopiero w 1993 r., kiedy na podstawie ustawy z 08 stycznia1993 r. o podatku od towarów i usług w miejsce podatków obrotowych wprowadzono podatek od towarów i usług*. W porównaniu do obecnie obowiązującego rozwiązania ustawowego – ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług* – trudno jednak było traktować ww. ustawę z 08 stycznia1993 r. jako klasyczną regulacje podatku VAT*”*.
Zgodnie z nieobowiązująca już ustawą z 16 grudnia 1972 r. o podatku obrotowym przedmiotem podatku była „działalność wytwórcza, usługowa i handlowa. Podmiotami obowiązku podatkowego są osoby fizyczne oraz nie będące jednostkami gospodarki uspołecznionej osoby prawne i inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Podstawa opodatkowania została określona w innym miejscu ustawy, a mianowicie w art. 4 ust. 1, który stanowi, że »podstawą obliczenia podatku jest obrót«. Pojęcie obrotu nie występuje w ustawie w jednym znaczeniu. Prawodawca formułuje kilka definicji obrotu na użytek ustawy o podatku obrotowym. Obrót (tj. podstawa obliczenia podatku obrotowego) odnoszący się do art. 1 ust. 1 zdefiniowany został w sposób zrębowy w art. 4 ust. 2 ustawy. Zgodnie z tym przepisem obrotem jest »...kwota należna z tytułu świadczeń dokonanych w ramach działalności podlegającej opodatkowaniu...«. Inne ustawowe znaczenie obrotu związane z ową »działalnością« mają charakter już tylko modyfikujący (por. np. art. 5, 6 i 8). Natomiast zupełnie czym innym jest obrót według znaczenia nadanego mu w art. 7, a zwłaszcza w art. 9 ustawy. Definicja obrotu przedstawiona w tym ostatnim przepisie nawiązuje nie do należności, czy zapłaty związanej z »działalnością«, lecz stwierdza, że za obrót uważa się wartość celną powiększoną o należne cło towarów sprowadzonych lub nadesłanych z zagranicy”*.
