strona główna baza prawa podatkowego . . . zaniechanie ustalania zobowiązań podatkowychzaniechanie ustalania zobowiązań podatkowych

Zaniechanie ustalenia zobowiązań podatkowych

W komentarzu przedstawiono konstrukcję prawną zaniechania ustalania zobowiązań podatkowych. Wyjaśniono, czym różni się od zaniechania poboru oraz do jakich rodzajów zobowiązań może być stosowana. Szczegółowo scharakteryzowano zaniechanie ustalenia zobowiązania podatkowego na gruncie art. 13c PRolU*.

Konstrukcja prawna zaniechania ustalania zobowiązań podatkowych

Zaniechanie ustalania zobowiązań podatkowych należy odróżnić od zaniechanie poboru podatków, bowiem dotyczy odrębnych faz procedury podatkowej. Każda z tych instytucji powinna być dostosowana do metod powstawania zobowiązania podatkowego (ex lege lub w drodze decyzji konstytutywnej).

Zaniechanie ustalania zobowiązań podatkowych może dotyczyć wyłącznie zobowiązania powstającego w drodze decyzji konstytutywnej i może mieć miejsce tylko przed wydaniem takiej decyzji, a po powstaniu obowiązku podatkowego. Natomiast zaniechanie poboru podatku należy stosować: do zobowiązań podatkowych powstających ex lege - do dnia płatności podatku lub zaliczki na podatek oraz do zobowiązań podatkowych wynikających z decyzji konstytutywnej - w okresie od dnia doręczenia decyzji do dnia upływu terminu płatności.

Należy również rozgraniczyć instytucję zaniechania poboru od instytucji umorzenia zaległości podatkowych, tzn. nie należy stosować zaniechania poboru do tych zobowiązań podatkowych, które są już zaległościami podatkowymi.

Istniejąca różnica pomiędzy zaniechaniem ustalania zobowiązań podatkowych a zaniechaniem poboru podatku sprowadza się do tego, że w przypadku zaniechania ustalania zobowiązań podatkowych, pomimo istnienia obowiązku podatkowego nie przekształca się on w zobowiązanie podatkowe. Natomiast przy zaniechaniu poboru podatku, istniejące zobowiązanie podatkowe (ex lege, decyzja konstytutywna) nie zostanie zrealizowane.

Zaniechanie ustalenia zobowiązania podatkowego na gruncie art. 13c PRolU*

W obecnie obowiązującym stanie prawnym z zaniechaniem ustalenia zobowiązania podatkowego mamy do czynienia tylko na gruncie podatku rolnego. Bowiem zgodnie z art. 13c PRolU* w razie wystąpienia klęski żywiołowej, która spowodowała istotne szkody w budynkach, ziemiopłodach, inwentarzu żywym lub martwym albo w drzewostanie, przyznaje się podatnikom ulgi w podatku rolnym przez zaniechanie jego ustalenia albo poboru w całości lub części, w wysokości zależnej od rozmiaru strat spowodowanych klęską w gospodarstwie rolnym. Poza tym przepis podkreśla, że przy przyznawaniu ulg i ustalaniu ich wysokości uwzględnia się wysokość otrzymanego odszkodowania z tytułu ubezpieczenia ustawowego. Zasadą jest, że ulgę przyznaje się za ten rok podatkowy, w którym klęska miała miejsce. W sytuacji gdy klęska nastąpiła po zapłaceniu podatku za dany rok, ulgę stosuje się w następnym roku podatkowym.

Pojęcie klęski żywiołowej należy rozumieć zgodnie z definicją legalną z ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej. Według niej klęska żywiołowa to katastrofa naturalną lub awaria techniczna, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem. Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody (art.2 i 5 ustawy).

,,Przede wszystkim trzeba mieć na uwadze, że wystąpienie klęski żywiołowej, nawet w rozumieniu omawianej, legalnej definicji, wcale nie musi pociągać za sobą ogłoszenia przez władze publiczne "stanu klęski żywiołowej". Pogląd taki odnaleźć można w orzecznictwie sądów administracyjnych, np. w wyroku...