strona główna baza prawa podatkowego . . . zasady postępowania egzekucyjnego w sprawach podatkowychzasady postępowania egzekucyjnego w sprawach podatkowych

Zasady postępowania egzekucyjnego w sprawach podatkowych 

Postępowanie egzekucyjne w sprawach podatkowych opiera się na tradycyjnych zasadach określonych w Ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, znajdują również zastosowanie niektóre zasady wskazane w Ordynacji podatkowej czy w Ustawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zasady postępowania są naczelnymi wytycznymi dla organów egzekucyjnych oraz uczestników postępowania traktujące o sposobie prawidłowego przeprowadzenia procesu oraz właściwej postawie podmiotu, wobec którego egzekucja jest przeprowadzana.

 Egzekucja zobowiązań podatkowych jest regulowana ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji*. Wszczęciem takiej egzekucji grozi nie tylko niezapłacenie podatku w terminie, ale i nieterminowe zapłacenie zaliczki na podatek czy raty podatku. Celem egzekucji podatkowej będzie ściągnięcie od podatnika zaległych należności fiskusa.

Zasada obligatoryjności egzekucji. Art. 6 § 1 U.p.e.a.

Jeżeli zobowiązany do zapłacenia podatku uchyla się od spełnienia tego obowiązku, organ podatkowy (np. naczelnik urzędu skarbowego) musi podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego lub złożenie wniosku o jego wszczęcie stanowi obowiązek organu podatkowego, jako wierzyciela dłużnego podatnika.*

Zasada legalności egzekucji. Art. 7 § 1 U.p.e.a.

Zgodnie z tą zasadą, organ egzekucyjny w toku egzekucji może stosować jedynie środki egzekucyjne przewidziane w ustawie. Użycie jakichkolwiek innych środków, które mogłoby doprowadzić do osiągnięcia celu egzekucji jest zakazane nawet jeżeli  skutek osiągnięty byłby w sposób bardziej efektywny.

Zasada celowości egzekucji. Art. 7 § 2 U.p.e.a.

Istotą zasady celowości jest doprowadzenie przez organ egzekucyjny do wykonania ciążących na zobowiązanym z tytułu podatków, opłat czy innych należności obowiązków. Nie stanowi urzeczywistnienia tej zasady wyrządzenie jakiejkolwiek dolegliwości wobec zobowiązanego, a zastosowany środek egzekucyjny ma być adekwatny do obowiązku podlegającego egzekucji.

Zasada stosowania najłagodniejszego środka egzekucyjnego. Art. 7 § 2 U.p.e.a.

Organ egzekucyjny w trakcie egzekucji powinien stosować środek jak najmniej uciążliwy dla zobowiązanego.* Przepis ten zakłada, że organ egzekucyjny może wybrać spośród kilku środków egzekucyjnych, a więc wybór ten powinien być dokonany w taki  sposób, aby nie skierować egzekucji na wyrządzenie dolegliwości zobowiązanemu czy też uczynić egzekucję instytucją o charakterze represyjnym. 

Zasada niezbędności egzekucji. Art. 7 § 3 U.p.e.a.

Z powyższej zasady wynika, że prowadzenie egzekucji podatkowej jest niedopuszczalne, jeżeli egzekwowany obowiązek został już wykonany lub stał się bezprzedmiotowy. Innymi słowy, nie prowadzi się egzekucji jeżeli cel, na który była skierowana, został osiągnięty, stał się niemożliwy do osiągnięcia lub przestał istnieć.

Zasada poszanowania minimum egzystencji. Art. 8 – 10 U.p.e.a.

Minimum egzystencji, które jest wyjęte spod egzekucji podatkowej, stanowi ograniczenie dla organów egzekucyjnych oraz swego rodzaju gwarancję dla zobowiązanego.

Składniki majątku zobowiązanego, które nie będą podlegały egzekucji, są następujące:

1)    przedmioty i środki niezbędne do życia na minimalnym poziomie zobowiązanego i osób będących na jego utrzymaniu;

2)    przedmioty niezbędne zobowiązanemu do nauki, pełnienia służby i wykonywania zawodu oraz pracy zarobkowej i działalności gospodarczej;

3)    przedmioty o szczególnym znaczeniu dla zobowiązanego (np. obrączka).

W myśl zasady poszanowania minimum egzystencji, należy uznać, iż wprowadza ona powyższe ograniczenia, po to, aby nie pozbawiać zobowiązanego jakichkolwiek środków niezbędnych do życia i pracy, ponieważ skutkowały by to jeszcze większym obciążeniem dla budżetu Państwa a przecież egzekucja ma prowadzić do wykonania zaległego obowiązku (o czym stanowi odrębna zasada) i przywrócenia stabilizacji jako takiej.

            Zasada zagrożenia. Art. 15 U.p.e.a.