strona główna baza prawa podatkowego . . . księgi pomocnicze w rachunkowościksięgi pomocnicze w rachunkowości

Księgi pomocnicze w rachunkowości

W komentarzu w wyczerpujący sposób przedstawiono instytucję ksiąg pomocniczych w rachunkowości. Omówiono przede wszystkim zasady funkcjonowania kont ksiąg pomocniczych, ich formy, zakres merytoryczny oraz metody prowadzenia.

Konta ksiąg pomocniczych nazywane również kontami analitycznymi stanowią urządzenia, które służą do uszczegółowienia danych ujętych na kontach syntetycznych.

Zasady funkcjonowania kont ksiąg pomocniczych

Konta analityczne funkcjonują na zasadzie pojedynczego zapisu. Zapis ten stanowi powtórzenie księgowania dokonanego na koncie syntetycznym, po tej samej stronie, ale bez korespondencji z innymi kontami. Kwota operacji ujmowanej na koncie syntetycznym zostaje rozdzielona na kilka kont analitycznych. Należy pamiętać, że suma obrotów i sald wszystkich kont analitycznych prowadzonych do danego konta syntetycznego musi być zgodna z suma obrotów i sald tego konta.

Zapisy na kontach analitycznych należy prowadzić w ujęciu systematycznym z zachowaniem chronologii.

W sytuacji, gdy zapisy w księgach pomocniczych są prowadzone za pomocą komputera, należy je na koniec roku wydrukować albo przenieść na inny trwały nośnik. Zapisy na tych kontach, w przypadku księgowości prowadzonej komputerowo mają charakter pierwotny, a zapisy na koncie syntetycznym wtórny. Są one dokonywane łączną sumą zapisów zarejestrowanych na kontach analitycznych. Powtórzenie zapisu oznacza jego zgodność co do strony konta oraz co do kwoty z kontem syntetycznym. Zapisy i stany kont ksiąg pomocniczych muszą być zgodne z zapisami i saldami określonego konta księgi głównej, do którego są prowadzone*.

Formy kont ksiąg analitycznych

Konta ksiąg pomocniczych mogą być prowadzone według ewidencji:

a) ilościowo-wartościowej, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych;

b) ilościowej, w której obroty i stany ujmuje się w jednostkach naturalnych;

c) wartościowej, w której obroty i stany ujmuje się w jednostkach pieniężnych.

Kwestia wyboru metody prowadzenia ewidencji należy do kierownika jednostki. Powinien on uwzględnić rodzaj i wartość składnika aktywów.

Jeżeli jednostka przyjęła zasady ewidencji ilościowej w trakcie roku obrotowego, to na koniec okresu sprawozdawczego należy sporządzić zestawienie w jednostkach naturalnych i ustalić ich wartość*.

Zakres merytoryczny ksiąg pomocniczych

W art. 17 RachU* został przedstawiony przykładowy katalog analitycznych kont rachunkowych. Ustawodawca wymaga prowadzenia kont ksiąg pomocniczych w szczególności dla:

a) środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych od nich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych;