strona główna baza prawa podatkowego . . . wynik netto i jego podział w rachunkowościwynik netto i jego podział w rachunkowości

Wynik netto i jego podział w rachunkowości

Jednym z zasadniczych celów działalności gospodarczej jest osiągnięcie takiego poziomu przychodów, który pokryje poniesione w tym procesie nakłady, a przy tym dodatkowo wypracuje zysk. Wynik finansowy, czyli zysk albo strata, jako miara oceny jest odzwierciedleniem efektywności działalności gospodarczej jednostki, jak również może stanowić element szerszej analizy jej funkcjonowania, jako że samo wypracowanie zysku nie przesądza o dobrej kondycji finansowej podmiotu. Poniższy komentarz przedstawia podstawowe zagadnienia związane z ustalaniem wyniku netto w jednostkach oraz z jego podziałem.

Wynik finansowy netto jest rezultatem działalności gospodarczej podmiotu w danym okresie sprawozdawczym. Wynik ten może być wielkością dodatnią, ujemną lub też może wynieść zero. Oznacza to, że jednostka odpowiednio osiągnęła zysk, poniosła stratę lub uzyskane przez nią przychody są równe poniesionym kosztom.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości na wynik finansowy netto jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji składają się:

1. wynik działalności operacyjnej, w tym z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, który jest różnicą między przychodami ze sprzedaży netto produktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług, oraz pozostałymi przychodami operacyjnymi, a wartością sprzedanych produktów, towarów i materiałów wycenionych w kosztach wytworzenia lub w cenach nabycia albo zakupu, powiększoną o całość poniesionych od początku roku obrotowego kosztów ogólnych zarządu, sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz pozostałych kosztów operacyjnych.
2. wynik operacji finansowych stanowiący różnicę pomiędzy przychodami finansowymi, w szczególności z tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi, a kosztami finansowymi, w szczególności z tytułu odsetek, strat ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi.
3. wynik zdarzeń nadzwyczajnych będący różnicą między zyskami nadzwyczajnymi a stratami nadzwyczajnymi.
4. obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego, którego podatnikiem jest jednostka, i płatności z nim zrównanych, na podstawie odrębnych przepisów.

Tak zdefiniowana struktura wyniku finansowego ma swoje odzwierciedlenie w rachunku zysków i strat, który stanowi pewien rodzaj kalkulacji, gdzie ujęte są wszystkie istotne etapy ustalania wysokości wyniku finansowego. Ustawa o rachunkowości nakazuje oddzielne ustalenie i odrębne wykazywanie wartości poszczególnych pozycji. Nie mogą być kompensowane ze sobą wartości przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnych, różnych co do rodzaju. Rachunek zysków i strat składa się zatem z pięciu odrębnych części:

1. wyniku ze sprzedaży,
2. wyniku z działalności operacyjnej,
3. wyniku z działalności gospodarczej,
4. wyniku finansowego brutto,
5. wyniku finansowego netto.

Ustawa o rachunkowości przewiduje dwa warianty rachunku zysków i strat: wariant kalkulacyjny i wariant porównawczy. Wariant kalkulacyjny dzieli koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów na wartość sprzedanych towarów i materiałów, koszt wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu, podczas gdy wariant porównawczy prezentuje koszty działalności operacyjnej według rodzajów, a w przychodach uwzględnia zmiany stanu produktów i koszty wytworzenia świadczeń na własne potrzeby. Każda jednostka powinna przyjąć jeden wariant ewidencji i konsekwentnie go stosować.

Rachunek zysków i strat - wariant kalkulacyjny

A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym:

- od jednostek powiązanych

I. Przychody netto ze sprzedaży produktów

II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym:

- jednostkom powiązanym

I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów

C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)

D. Koszty sprzedaży

E. Koszty ogólnego zarządu

F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)

G. Pozostałe przychody operacyjne

I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

II. Dotacje

III. Inne przychody operacyjne

H. Pozostałe koszty operacyjne

I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych

III. Inne koszty operacyjne

I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H)

J.   Przychody finansowe

I.   Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:

-    od jednostek powiązanych

II.  Odsetki, w tym:

-    od jednostek powiązanych

III.  Zysk ze zbycia inwestycji

IV.  Aktualizacja wartości inwestycji

V.   Inne

K.   Koszty finansowe

I.   Odsetki, w tym:

-    dla jednostek powiązanych

II.  Strata ze zbycia inwestycji

III.  Aktualizacja wartości inwestycji

IV.  Inne

L.   Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K)

M.   Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.I.-M.II.)

I.   Zyski nadzwyczajne

II.  Straty nadzwyczajne

N.   Zysk (strata) brutto (L±M)

O.   Podatek dochodowy

P.   Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)

R.   Zysk (strata) netto (N-O-P)

Rachunek zysków i strat - wariant porównawczy

A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym:

- od jednostek powiązanych

1. 1. Przychody netto ze sprzedaży produktów
   2. Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna)
   3. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki
   4. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

B. Koszty działalności operacyjnej

I. Amortyzacja

II. Zużycie materiałów i energii

III. Usługi obce

IV. Podatki i opłaty, w tym:

- podatek akcyzowy

V. Wynagrodzenia

VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

VII. Pozostałe koszty rodzajowe

VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów

C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)

D. Pozostałe przychody operacyjne

I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

II. Dotacje

III. Inne przychody operacyjne

E. Pozostałe koszty operacyjne

I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych

III. Inne koszty operacyjne

F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)