strona główna baza prawa podatkowego . . . umowy długoterminowe w rachunkowościumowy długoterminowe w rachunkowości

Umowy długoterminowe w rachunkowości

Umowy długoterminowe to pojęcie, które w przeszłości powodowało problemy z wyceną tych usług wynikające z różnego sposobu interpretowania przepisów ustawy o rachunkowości, stanowiącej podstawę dokonywania takiej wyceny. Dopiero nowelizacja ustawy o rachunkowości z 2002 roku częściowo usystematyzowała pojęcie umowy długoterminowej. Warto zauważyć jednak, iż obecne przepisy tej ustawy również nie dają pełnych rozwiązań w zakresie wyceny i rozliczania tych usług.

Ustawodawca posługuje się sformułowaniem „niezakończonej usługi, w tym budowlanej”, nie definiuje jednak co należy rozumieć pod tym pojęciem. W literaturze przedmiotu szuka się odniesienia m.in. do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, zgodnie z którą usługa to wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek prowadzących działalność, nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych. Biorąc pod uwagę to, że pojęcie zostało wprowadzone w znowelizowanej ustawie o rachunkowości, umowa taka winna być umową na wykonanie świadczenia zawartą po 1 stycznia 2002 roku.

Usługa długoterminowa, jak wynika z przepisu art. 34a ustawy o rachunkowości, spełnia następujące kryteria:

- dotyczy usług budowlanych i podobnych,

- okres realizacji jest dłuższy niż 6 miesięcy,

- jest niezakończona na dzień bilansowy, co oznacza, że początek i koniec realizacji usługi przypada w różnych okresach sprawozdawczych,

- została wykonana na dzień bilansowy w istotnym stopniu,

- przewidywane całkowite koszty wykonania usługi można ustalić w sposób wiarygodny.

Za usługi długoterminowe, przy założeniu spełnienia powyższych kryteriów, obok usług budowlanych można uznać m.in. usługi projektowe, kartograficzne, geologiczne, doradcze, serwisowe, produkcję programów komputerowych czy usługi z zakresu szkolnictwa.

Umowa długoterminowa, czy inaczej kontrakt długoterminowy, jako warunek realizacji usługi długoterminowej, może mieć postać umowy w cenach stałych lub umowy w cenach koszt plus. Umowa w cenach stałych to rodzaj umowy, w której ustalono stałą cenę lub stałą stawkę za określoną jednostkę. Umowy tego rodzaju mogą zawierać dodatkowe zapisy pozwalające na podwyższenie pierwotnie ustalonej ceny. W umowach typu koszt plus natomiast wynagrodzenie za usługę określone jest jako zwrot poniesionych kosztów oraz narzut zysku lub stała opłata określona w umowie.

W praktyce stosowane są cztery metody ustalania przychodów i kosztów z kontraktu długoterminowego:

- metoda wystawianych faktur;

- metoda wykonania kontraktu;

- metoda stopnia zaawansowania prac;

- metoda wyniku zerowego.

Metoda wystawianych faktur polega na fakturowaniu części prac mogących stanowić pewną integralną część albo ogół wykonanych prac w danym okresie. Metoda ta jest wygodna dla wykonawcy, gdyż zapewnia regularny dopływ środków pieniężnych, w miarę fakturowania konkretnych etapów prac.