strona główna baza prawa podatkowego . . . taryfa podatkowa w podatku od spadków i darowizntaryfa podatkowa w podatku od spadków i darowizn

Taryfa podatkowa w podatku od spadków i darowizn

By wyjaśnić pojęcie taryfy podatkowej należy zacząć od zdefiniowania pojęcia stawki podatkowej, bowiem zbiór stawek obowiązujących w danym podatku tworzy właśnie taryfę czy skalę podatkową. Stawka podatkowa to jeden z podstawowych elementów konstrukcyjnych każdego podatku. W doktrynie prawa podatkowego przyjmuje się, że stawka podatkowa to określona relacja zachodząca między wysokością podatku a wielkością (wartością) podstawy opodatkowania.* W pełnym i prawidłowym zakresie pojęcie taryfy podatkowej w przypadku podatku od spadków i darowizn jest określone poprzez artykuły 14 i 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W omawianym rodzaju podatku stawki podatkowe zostały uzależnione od zakwalifikowania nabywcy rzeczy i praw majątkowych do określonej grupy podatkowej. Kryterium zakwalifikowania do określonej grupy jest rodzaj więzi, osobisty stosunek łączący nabywcę z osobą od której lub po której nabywa on rzeczy i prawa majątkowe. Katalog osób wchodzących w skład konkretnej grupy znajduje się w art. 14 ust. 3 u.p.s.d. I tak do I grupy zaliczeni zostali: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym macocha i teściowie. Zatem w tej grupie znalazły się podmioty, których relacje wynikają z pokrewieństwa (art. 61⁷ § 1 i 2 k.r.o.), powinowactwa oraz specyficznego stosunku osobistego jakim jest małżeństwo.

Wstępni to rodzice, dziadkowie i pradziadkowie, a zstępni to dzieci wnuki i prawnuki. Zgodnie z art. 61⁸ k.r.o., z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka, które trwa mimo ustania małżeństwa. Inaczej wygląda sytuacja małżonków. Do I grupy będą zaliczane tylko osoby pozostające w związku małżeńskim. Po rozwodzie lub unieważnieniu małżeństwa stosunek ten ustaje i były małżonek będzie przynależał do III grupy podatkowej. W doktrynie wątpliwości budzi sytuacja prawno-podatkowa, w przypadku podatku od spadków i darowizn, małżonków wobec których orzeczono separację. Zgodnie z art. 61⁴ k.r.o., orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. Wśród osób stojących na stanowisku przychylającym się do zaliczania takiego małżonka do I grupy podatkowej jest m.in. S. Brzeszczyńska*, a także K. Chustecka, I. Krawczyk i M. Kurasz*. Odmiennego zdania są Z. Ofiarski* czy też A. Mariański sugerujący, że ustawodawca wprowadzając zasadę, iż orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, nie ograniczył jej skutków tylko do prawa cywilnego.*Z art. 14 ust. 4 u.p.s.d. wynika, iż za rodziców oraz dzieci uważa się także osoby pozostające w stosunku przysposobienia, zarówno pełnego (art. 121 k.r.o.), jaki i niepełnego (art. 124 k.r.o.).

Do II grupy podatkowej ustawodawca zaliczył: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

III grupę stanowią inne osoby, czyli dalsi krewni i osoby niespokrewnione. To katalog otwarty w odróżnieniu od grupy I i II.

Zestawienie stawek podatkowych pozwalających obliczyć wysokość podatku od spadków i darowizn ma miejsce w art. 15 ust. 1 u.p.s.d., według którego podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następujących skal:

Z tabeli tej wynika, że ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie trzech skal progresywnych, bowiem stawki podatkowe rosną wraz ze zwiększeniem podstawy opodatkowania. Tak jak już była mowa są one również uzależnione od grupy podatkowej, w której znajduje się nabywca rzeczy i praw majątkowych. Można stwierdzić, że im bliższe relacje a właściwie stopień pokrewieństwa między zbywcą a nabywcą tym korzystniejsze taryfy podatkowe w podatku od spadków i darowizn.