strona główna baza prawa podatkowego . . . postępowanie w sprawie zapłaty podatku akcyzowegoszczególne przypadki zapłaty podatku akcyzowego

Szczególne przypadki zapłaty podatku akcyzowego

Zasadnicze kwestie związane z zagadnieniem zapłaty podatku akcyzy są przedmiotem unormowań ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626 ze zm.). Pomocniczo niektóre regulacje ustawowe znajdują doprecyzowanie w rozporządzeniach wykonawczych. Oczywiście co do zasady podatnik musi się najpierw odpowiednio zarejestrować dla potrzeb akcyzy, a następnie spoczywa na nim szereg obowiązków informacyjnych i sprawozdawczych. Najważniejsze obowiązki ciążące na podatniku to obowiązek przedkładania deklaracji podatkowych, samodzielnego obliczania podatku i przekazywania podatku na rachunek organu podatkowego. Są to pochodne przyjętego w Polsce co do większości podatków modelu opartego na samoobliczaniu podatku.

1. Podstawowe zasady postępowania w zakresie zapłaty akcyzy

Zasadnicze kwestie związane z zagadnieniem zapłaty podatku akcyzy są przedmiotem unormowań ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626 ze zm.). Pomocniczo niektóre regulacje ustawowe znajdują doprecyzowanie w rozporządzeniach wykonawczych. Oczywiście co do zasady podatnik musi się najpierw odpowiednio zarejestrować dla potrzeb akcyzy, a następnie spoczywa na nim szereg obowiązków informacyjnych i sprawozdawczych. Najważniejsze obowiązki ciążące na podatniku to obowiązek przedkładania deklaracji podatkowych, samodzielnego obliczania podatku i przekazywania podatku na rachunek organu podatkowego. Są to pochodne przyjętego w Polsce co do większości podatków modelu opartego na samoobliczaniu podatku.

Co do zasady podatnicy są obowiązani do obliczenia i zapłaty akcyzy za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało zobowiązanie podatkowe. Wpłaty takiej należy dokonać na rachunek właściwej izby celnej. Wyżej wskazana norma prawna wynika z szeregu przepisów ustawowych, w szczególności z art. 21 ust. 1 AkcU. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu podatnik jest obowiązany:

1) składać właściwemu naczelnikowi urzędu celnego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru,
2) obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwej izby celnej
- za miesięczne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Co istotne obie te czynności podatnik wykonać powinien bez wezwania organu podatkowego. W przypadku wyrobów objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy deklarację akcyzową należy oczywiście złożyć dopiero po zakończeniu tej procedury, co skutkuje powstaniem zobowiązania podatkowego dopiero w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zakończy się ta procedura (art. 21 ust. 2 AkcU). Zobowiązanie podatkowe zgodnie z art. 23 ust. 5 AkcU przyjmuje się w wysokości wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi inną wysokość tego zobowiązania.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, podatnicy składają deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru. Wzory deklaracji zostały określone przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia. Wydano w tej mierze szereg rozporządzeń wykonawczych, a mianowicie:

1. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 sierpnia 2010 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku akcyzowego, deklaracji w sprawie przedpłaty akcyzy oraz informacji o wyrobach akcyzowych w składzie podatkowym (Dz.U. Nr 157, poz. 1052) - pierwotnie: rozporządzenie MF z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku akcyzowego, deklaracji w sprawie przedpłaty akcyzy oraz informacji o wyrobach akcyzowych w składzie podatkowym (Dz. U. Nr 32, poz. 227);
2. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie wzoru deklaracji uproszczonej (Dz.U. Nr 158, poz. 1066), pierwotnie: rozporządzenie MF z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie wzoru deklaracji uproszczonej (Dz. U. Nr 32, poz. 235);
3. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie deklaracji o wysokości akcyzy pobranej i wpłaconej przez płatnika (Dz. U. Nr 32, poz. 245);

Zawieraja one wyliczenie i wzory kilkunastu rodzajów deklaracji i informacji podatkowych, z których podstawowy charakter przypada deklaracji AKC-4 w różnych jej odmianach (np. AKC-4 - deklaracja dla podatku akcyzowego, AKC-4/A - podatek akcyzowy od alkoholu etylowego, AKC-4/B - podatek akcyzowy od wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, AKC-4/C - podatek akcyzowy od piwa, AKC-4/D - podatek akcyzowy od paliw silnikowych (z wyłączeniem gazu), AKC-4/E - podatek akcyzowy od samochodów osobowych, AKC-4/F - podatek akcyzowy od wyrobów tytoniowych, AKC-4/H - podatek akcyzowy od energii elektrycznej, AKC-4/I - podatek akcyzowy od paliw opałowych, AKC-4/J - podatek akcyzowy od gazu, AKC-4/K - podatek akcyzowy od olejów smarowych itd.). Wyróznić należy również szreg formularzy informacji przedkładanych przez podatników (INF-A - informacja o alkoholu etylowym w składzie podatkowym, INF-B - informacja o winie, napojach fermentowanych i wyrobach pośrednich w składzie podatkowym, INF-C - informacja o piwie w składzie podatkowym, INF-D - informacja o paliwach silnikowych (bez gazu) w składzie podatkowym, INF-F - informacja o wyrobach tytoniowych w składzie podatkowym, INF-I - informacja o paliwach opałowych w składzie podatkowym, INF-J - informacja o gazie w składzie podatkowym, INF-K - informacja o olejach smarowych w składzie podatkowym itd.).

Oczywiście przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu lub pierwszej czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, podmioty chcące prowadzić działalność gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych obowiązane są złożyć odpowiednie zgłoszenie rejestracyjne właściwemu naczelnikowi urzędu celnego (art. 16 AkcU). Powinno ono zawierać dane dotyczące tego podmiotu i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Naczelnik urzędu celnego ma obowiązek pisemnego potwierdza przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego nie później niż w ciągu 7 dni od dnia przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego. Wymóg złożenia zgłoszenia rejestracyjnego nie dotyczy tych podmiotów, które prowadzą działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie wyrobów akcyzowych objętych zerową stawką podatku akcyzowego zgodnie z art. 16 ust. 5 AkcU, jak również podmiotów prowadzących działalność z użyciem wyrobów zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie, niemających na terytorium Polski siedziby, miejsca zamieszkania albo miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (art. 16 ust. 7 AkcU). W ustawie przewiduje się również pewne szczególne wymogi dla niektórych podmiotów, wynikające ze specyfiki prowadzonej przez nie działalności. Tak jest np. w przypadku tzw. pośredniczących podmiotów węglowych, o których będzie mowa w dalszej części opracowania.

2. Szczególne reguły rozliczania podatku akcyzowego

Obok wyżej wskazanych podstawowych zasad rozliczania podatku akcyzowego wyróżnić można szereg odrębnie unormowanych przypadków szczególnych, obejmujących jedynie:

• poszczególne ściśle określone kategorie wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, jak np.
• wyroby węglowe,
• energia elektryczna,
• samochody osobowe,
• specyficzne stany faktyczne podlegające opodatkowaniu jak
• import czy
• nabycie wewnątrzwspólnotowe.

3. Zapłata akcyzy od wyrobów węglowych

Ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym zawiera szereg unormowań szczególnych odnoszących się bezpośrednio jedynie do określonych kategorii wyrobów akcyzowych. W 2012 r. regulacje takie wprowadzono np. w stosunku do wyrobów węglowych, a więc węgla kamiennego, węgla brunatnego i koksu. Należy wskazać, że samo pojęcie „wyrobów węglowych” zostało zdefiniowane w (także znowelizowanym wówczas) słowniczku ustawowym, w art. 2 ust. 1 pkt. 1a AkcU, poprzez wskazanie, że wyroby węglowe są to wyroby energetyczne, określone w poz. 19-21 załącznika nr 1 do ustawy. Z kolei w załączniku nr 1 w ww. pozycjach mieszczą się: