Baza prawa podatkowego
- Zobowiązania podatkowe
- Postępowanie podatkowe
- Karta podatkowa
- Podatek od towarów i usług
- Podatek akcyzowy
- Znaki akcyzy
- Podatek dochodowy od osób fizycznych
- Podatek dochodowy od osób prawnych
- Podatek leśny
- Podatek od gier
- Opłata od posiadania psów
- Opłata targowa
- Opłata administracyjna
- Podatek od spadków i darowizn
- Międzynarodowe prawo podatkowe
- Rachunkowość
- Podatkowa księga przychodów i rozchodów
- Doradztwo podatkowe
- Administracja podatkowa
- Ewidencja podatników
- Ustawa Karna Skarbowa
- Podatek od czynności cywilnoprawnych
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- Czynności sprawdzające
- Tajemnica skarbowa
- Podatek rolny
- Opłata skarbowa
- Kontrola skarbowa
- Egzekucja podatkowa
- Podatek od środków transportowych
- Słownik pojęć
- Podatek od nieruchomości
Nota - Księgi podatkowe
komentarze | przepisy | orzecznictwo | interpretacje | literatura |
Księgi podatkowe
W komentarzu przedstawiono wyczerpującą charakterystykę instytucji ksiąg podatkowych w polskim prawie podatkowym. Opisano przede wszystkim ich rodzaje oraz rolę, jaką pełnią w systemie ewidencji i dokumentacji podatkowej. Zwrócono również uwagę na zasady ich przechowywania.
Funkcja ksiąg podatkowych
Definicja legalna ksiąg podatkowych została umieszczona w art. 3 pkt. 4*, w dziale I Ordynacji podatkowej, zatytułowanym „Przepisy ogólne”, obok takich terminów, jak „obowiązek podatkowy” czy „zobowiązanie podatkowe”.
Aby prawidłowo zrealizować obowiązek podatkowy konieczne jest odtworzenie działań i faktów związanych z danym podmiotem, kształtujących podatkowy stan faktyczny*. Celem prowadzenia ksiąg podatkowych jest odzwierciedlenie rzeczywistego przebiegu zdarzeń skutkujących opodatkowaniem w określonej wysokości. Księgi zawierają kwoty transakcji, które ustawodawca uznaje za zdarzenia prawnopodatkowe. Dla podatników dokonujących samowymiaru podatku księgi pełnią funkcję memoriałową.
Prowadzenie ksiąg podatkowych ma charakter instrumentalny wobec obowiązku zapłaty. Zapisy w księgach nie mogą jednak ani tworzyć, ani modyfikować obowiązku podatkowego, gdyż ten może wynikać wyłącznie z przepisów prawa materialnego*.
Należy pamiętać, że rodzaj oraz stopień skomplikowania prowadzonej dokumentacji zależy od rodzaju podatku oraz formy opodatkowania. Zapisy w księdze służą wszakże do zarejestrowania zdarzeń, które odzwierciedlają obowiązek podatkowy, a po dokonaniu wymiaru – zobowiązanie podatkowe. Z punktu widzenia elementów konstrukcji podatku zapisy w księgach podatkowych powinny odzwierciedlać podstawę opodatkowania w prawidłowej wysokości.
Księgi podatkowe pełnią funkcję kontrolną w procesie badania samowymiaru podatku. Organ podatkowy, dokonując oceny prawidłowości danych zawartych w deklaracji podatkowej, powinien sięgnąć właśnie do ksiąg podatkowych. Może to uczynić w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej czy w postępowaniu podatkowym, które zmierza do korekty samowymiaru.
Poza tym istotną rolę księgi podatkowe pełnią w systemie prawa jako środki dowodowe w postępowaniu podatkowym. Księgi podatkowe stanowią bowiem dowód na to, co wynika z zawartych w nich zapisów, pod warunkiem że są rzetelne i niewadliwe (por. art. 193 OrdPU*). Za rzetelne każe ustawodawca uznać te księgi, których zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Natomiast niewadliwe będą te księgi, które są prowadzone zgodnie z zasadami wynikającymi z odrębnych przepisów. Jednocześnie ustawodawca przyznaje księgom podatkowym domniemanie rzetelności i niewadliwości (prawidłowości), co oznacza, że ciężar dowodu przeciwnego spoczywa na organie podatkowym. Domniemanie to, dopóki nie zostanie obalone, dopóty wiąże organ podatkowy. Jeśli księgi są rzetelne i niewadliwe, to organ podatkowy nie będzie mógł przyjąć do podstawy opodatkowania innych wielkości niż te, które z ksiąg wynikają. Odrzucenie księgi jako nierzetelnej lub wadliwej uprawnia lub zobowiązuje organy podatkowe do zastosowania zastępczej metody wymiaru, jaką jest oszacowanie podstawy opodatkowania. Także w przypadku braku ksiąg podatkowych organ podatkowy jest zobowiązany do dokonania oszacowania podstawy opodatkowania. Przesłanką jest brak danych koniecznych do ustalenia podstawy opodatkowania, niezależnie od tego, jakie są przyczyny tego braku.* Przyczyny braku ksiąg nie mają znaczenia.* (art. 23 OrdPU*).
Nieprowadzenie księgi podatkowej wbrew obowiązkowi, nierzetelne prowadzenie księgi stanowi przestępstwo lub wykroczenie skarbowe (art. 60 i art. 61 KKS*).
Rodzaje ksiąg podatkowych
To jest jedynie fragment treści, aby uzyskać pełny dostęp
do prezentowanych informacji zaloguj się i wykup abonament lub skorzystaj
z jednorazowego dostępu.