strona główna baza prawa podatkowego . . . dłużne papiery wartościowe w rachunkowościdłużne papiery wartościowe w rachunkowości

Dłużne papiery wartościowe w rachunkowości

Dłużne papiery wartościowe to kategoria papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne. Emisja własnych dłużnych papierów wartościowych uznawana jest w praktyce gospodarczej za korzystne źródło pozyskania kapitału finansowego na potrzeby jednostki, zarówno inwestycyjne, jak i bieżące. Natomiast z drugiej strony, z perspektywy inwestora jest to forma bezpiecznego ulokowania wolnych środków finansowych.

Dłużne papiery wartościowe lub inaczej wierzycielskie papiery wartościowe jest to specyficzna forma papierów wartościowych, która ma na celu zainicjowanie przepływu kapitału w kierunku od inwestora do emitenta. Dłużne papiery wartościowe zazwyczaj opiewają na wierzytelności pieniężne. Inne uprawnienia wynikające z niektórych rodzajów papierów wartościowych, pełnią wyłącznie funkcję dodatkową. Zatem można stwierdzić, że zaangażowanie środków pieniężnych jest cechą wyróżniającą ten rodzaj papierów wartościowych.

Generalnie dłużne papiery wartościowe dzieli się na te o stałym oprocentowaniu, te o zmiennym oprocentowaniu i tzw. zerokuponowe, czyli te, od których nie są płacone odsetki. Emitentem może być instytucja państwowa, instytucja finansowa, jak również przedsiębiorstwo. Do najczęściej spotykanych dłużnych papierów wartościowych należą weksle, obligacje, bony skarbowe, a coraz większą popularność zyskują również listy zastawne.

Weksle

Weksel jest wierzycielskim papierem wartościowym o ściśle określonej przez prawo formie, zawierającym bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty określonej osobie w ustalonym terminie i miejscu przez wystawcę lub osobę przez niego wskazaną określonej kwoty pieniężnej. Zasady wystawiania oraz obrotu papierami wartościowymi jakimi są weksle, a także elementy składowe tych dokumentów, reguluje Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe.

Stosownie do treści przepisu art. 1. ustawy Prawo wekslowe, weksel trasowany zawiera:

1) nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono

2) polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej

3) nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata)

4) oznaczenie terminu płatności

5) oznaczenie miejsca płatności

6) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana

7) oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu

8) podpis wystawcy wekslu.

Weksel jest bezwarunkowym przyrzeczeniem zapłaty. Zobowiązanie wekslowe jest niezależne od przyczyny jaka je wywołała. Egzekucja zobowiązania wekslowego objęta jest specjalnym rygorem, co oznacza, że w przypadku odmowy zapłaty przez dłużnika obowiązuje uproszczony, a tym samym szybszy tryb egzekwowania należności przez posiadacza weksla. Istnieje możliwość przenoszenia praw z weksla na inne osoby, przy czym kolejni posiadacze weksla są odpowiedzialni solidarnie za realizację zobowiązania wekslowego.

W księgach rachunkowych weksle obce ujmuje się w zależności od terminu ich płatności. Jeśli weksel jest płatny w ciągu 3 miesięcy od daty wystawienia, zalicza się go do innych środków pieniężnych. Weksel płatny po upływie 3 miesięcy od daty wystawienia należy zaliczyć do innych inwestycji krótkoterminowych. Zaliczenie weksli obcych do odpowiednich pozycji następuje na dzień bilansowy.

Weksle własne natomiast mogą być ujmowane w pozostałych rozrachunkach, w analityce – zobowiązania wekslowe. Koszty związane z emisją weksla, takie jak zakup blankietów wekslowych czy opłaty skarbowe, a także dyskonto weksla, czyli różnicę między sumą z weksla a niższą od niej kwotą zobowiązania, zalicza się do kosztów finansowych.

Obligacje

Zasady emisji oraz obrotu obligacjami określa ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach. Obligacja to papier wartościowy, w którym podmiot emitujący obligację stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia o charakterze pieniężnym. Oznacza to potwierdzenie udzielenia przez posiadacza obligacji i zarazem otrzymania przez emitenta środków pieniężnych na określony czas i za określonym oprocentowaniem. Obligacje mogą również zawierać zobowiązanie emitenta do spełnienia określonych świadczeń niepieniężnych.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy o obligacjach, dokument ten powinien zawierać w szczególności: