strona główna baza prawa podatkowego . . . dowód z deklaracji podatkowych w postępowaniu podatkowymdowód z deklaracji podatkowych w postępowaniu podatkowym

Dowód z deklaracji podatkowych w postępowaniu podatkowym

Komentarz stanowi analizę instytucji deklaracji podatkowych pod kątem ich roli jako dowodu w postępowaniu podatkowym. Przedstawiono definicję legalną deklaracji podatkowych. Omówiono problematykę deklaracji podatkowych jako dowodu na wysokość dochodów uprzednio opodatkowanych. Scharakteryzowano również funkcję deklaracji podatkowych w postępowaniu w sprawie dochodów nieujawnionych.

Pojęcie deklaracji w prawie podatkowym

Zakres terminu „deklaracja” dla potrzeb Ordynacji podatkowej został wyznaczony w art. 3 pkt 5 OrdPU*. Stanowi on, że: „Ilekroć w ustawie jest mowa o deklaracjach – rozumie się przez to również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci”. Z treści przepisu wynika wyraźnie, że nie jest to definicja deklaracji tylko wskazanie, jakie oświadczenia podatkowe można określać zbiorczym pojęciem deklaracji.

1) deklaracje o charakterze informacyjno-dowodowym,

2) deklaracje mające charakter samoobliczenia,

3) deklaracje samowymiarowe,

4) deklaracje płatnika.

1). Deklaracje informacyjno-dowodowe występują na gruncie podatku rolnego, leśnego, od nieruchomości osób fizycznych. Podatnik podaje w nich przesłanki wymiaru związane z powierzchnią i rodzajem nieruchomości. Nie oblicza natomiast podstawy opodatkowania czy wysokości zobowiązania podatkowego. Te czynności spoczywają na organach podatkowych. Deklaracje informacyjno-dowodowe nie mogą więc zastąpić decyzji podatkowej.

2). Deklaracje samoobliczeniowe to w polskim systemie prawa podatkowego zeznanie w podatku od spadków i darowizn. Podatnik ma obowiązek obliczyć tylko podstawę opodatkowania. Organ podatkowy natomiast musi wydać decyzję wymiarową.

3). Deklaracje samowymiarowe występują w obu podatkach dochodowych, podatku od czynności cywilnoprawnych czy podatku od towarów i usług. Stanowi o nich art. 21 § 2 i 3 OrdPU*. Są one wymiarem, podobnie jak decyzje podatkowe. Zawierają bowiem należność ,,do zapłaty”. Na podatniku spoczywa odpowiedzialność za ich prawidłowość.

Rola deklaracji w postępowaniu podatkowym

Należy również podkreślić rolę dowodową, jaką pełnią deklaracje w postępowaniu podatkowym. Zostały one bowiem umieszczone w wyliczeniu zawartym w art. 181 OrdPU*, który wymienia, co może w szczególności być dowodem w postępowaniu podatkowym. Funkcja poszczególnych deklaracji będzie jednak różna w zależności od ich charakteru prawnego.

Pierwszy typ deklaracji to te, występujące w sposobie powstawania zobowiązań, który określa się jako „powstawanie z mocy prawa”. Spotkamy je na gruncie podatków dochodowych, podatku od towarów i usług oraz w podatku akcyzowym, w podatkach rolnym, leśnym i od nieruchomości osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. W deklaracjach tych podatnik dokonuje samowymiaru. Konkretyzuje zobowiązanie podatkowe przez co, zgodnie z przepisem art. 21 § 2 OrdPU*, należność wynikająca z takich deklaracji jest podatkiem „do zapłaty” . Ma bowiem do nich zastosowanie art. 108 OrdPU*, dzięki któremu są one podstawą wystawienia tytułu wykonawczego. Stanowią więc podstawą egzekucji, podobnie jak decyzje wymiarowe. W podatku od towarów i usług są one podstawą do odliczenia lub zwrotu nawet bez uprzedniego wydania decyzji wymiarowej. Deklaracje te pełnią więc podobne funkcje jak decyzje wymiarowe i można je uznać za akty stosowania prawa.

Drugi typ deklaracji ma charakter czysto informacyjny i dowodowy. Występują one w podatku rolnym, leśnym, od nieruchomości dla osób fizycznych oraz w podatku od spadków i darowizn. Są to deklaracje, o których stanowi art. 21 § 5 OrdPU*. Nie stosuje się do nich art. 21 § 2 OrdPU*. Od momentu ich złożenia aż do wydania decyzji wymiarowej pełnią wyłącznie charakter informacyjny i dowodowy. Mogą być przedmiotem korekty obligatoryjnej, czyli aktualizacji i informacji o podstawie opodatkowania w wyżej wymienionych podatkach. W przeciwieństwie do samowymiaru są informacją (wykaz w podatku od nieruchomości) lub samoobliczeniem (zeznanie w podatku od spadków i darowizn).

Natomiast na gruncie Karty podatkowej występuje akt nazywany deklaracją, której treścią jest wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej. Ta deklaracja ma również charakter dowodowy, jednak stanowi też akt wszczęcia postępowania w sprawie przyznania karty podatkowej*.

Deklaracje podatkowe jako dowód na wysokość dochodów uprzednio opodatkowanych

Podstawowy dowód na wysokość dochodów uprzednio opodatkowanych stanowią zeznania roczne, w których to podatnik ma obowiązek wykazać swoje dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W art. 45 PDOFizU* ustawodawca przewidział kilka rodzajów zeznań rocznych, które służą deklarowaniu dochodów uzyskiwanych z określonych źródeł przychodów. Wskazać należy:

a). zeznanie o wysokości osiągniętych dochodów opodatkowanych według skali, o której mowa w art. 27 PDOFizU*;