strona główna baza prawa podatkowego . . . unormowanie innych podatków pośrednich w ueunormowanie innych podatków pośrednich w unii europejskiej

Unormowanie innych podatków pośrednich w Unii Europejskiej

Wśród unormowań prawa Unii Europejskiej odnoszących się do podatków pośrednich szczególne miejsce zajmuje Dyrektywa Rady 2008/7/WE z dnia 12 lutego 2008 r. dotycząca podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (Dz.U. UE L 46/11 z dnia 21 lutego 2008 r.). Dyrektywa ta uprościła i uporządkowała prawo Unii Europejskiej w kwestii opodatkowania kapitału w spółkach kapitałowych. Wprowadziła ona również korzystne regulacje dla spółek kapitałowych w drodze ograniczenia katalogu czynności podlegających podatkowi kapitałowemu.

Powszechnie przyjmuje się, że podatki pośrednie od gromadzenia kapitału (podatki kapitałowe, do których zalicza się podatki naliczane od wkładów kapitałowych do spółek i przedsiębiorstw, opłatę stemplową od papierów wartościowych oraz podatek od działań restrukturyzacyjnych) niezależnie od tego, czy działania te są związane z podwyższeniem kapitału czy nie, powodują nierówne traktowanie, podwójne opodatkowanie i dysproporcje, które zakłócają swobodny przepływ kapitału. To samo dotyczy innych podatków pośrednich o takich samych cechach jak podatek kapitałowy i opłata stemplowa od papierów wartościowych.
W uwagi na powyższe uwarunkowania w interesie realizacji traktatowej zasady jednolitego rynku europejskiego leżało ujednolicenie prawodawstwa dotyczącego podatków pośrednich od gromadzenia kapitału, tak aby w możliwie największym stopniu wyeliminować czynniki, które mogą zakłócać warunki konkurencji lub utrudniać swobodny przepływ kapitału. Przyjęto, iż konsekwencje gospodarcze podatku kapitałowego są niekorzystne dla łączenia i rozwoju przedsiębiorstw. Takie konsekwencje są jednocześnie szczególnie szkodliwe przy koniunkturze gospodarczej, w której istnieje potrzeba uznania wspierania inwestycji za nadrzędny priorytet. Najlepszym rozwiązaniem w tym celu byłoby zatem zniesienie podatku kapitałowego. Jednakże utrata przychodów, która byłaby wynikiem natychmiastowego zastosowania takich środków eliminacyjnych, była nie do przyjęcia dla państw członkowskich, które stosują podatek kapitałowy. W związku z tym te państwa członkowskie powinny mieć możliwość dalszego nakładania podatku kapitałowego na wszystkie lub część przedmiotowych operacji, zakładając, że w jednym i tym samym państwie członkowskim musi być stosowana jednolita stawka podatku. Państwo członkowskie, które podejmie decyzję o nienakładaniu podatku kapitałowego na wszystkie lub niektóre operacje objęte Dyrektywą 2008/7/WE, nie powinno mieć możliwości ponownego wprowadzenia takich podatków.
Koncepcja wewnętrznego rynku zakłada, że podatek od gromadzenia kapitału w ramach wewnętrznego rynku przez spółkę lub przedsiębiorstwo nie może być naliczany więcej niż jeden raz. W związku z tym na szczeblu unijnym postanowiono, że jeżeli państwo członkowskie posiadające prawo do nałożenia podatku nie nakłada podatku kapitałowego na niektóre lub wszystkie operacje objęte dyrektywą, żadne inne państwo członkowskie nie może nałożyć podatku na te operacje.
Poza tym zgodnie z przepisami Dyrektywy Rady 2008/7/WE należy też utrzymać surowe warunki dotyczące sytuacji, w których państwa członkowskie w dalszym ciągu nakładają podatek kapitałowy, w szczególności w odniesieniu do zwolnień i obniżenia jego wymiaru. Oprócz podatku kapitałowego, nie powinny być nakładane żadne podatki pośrednie od gromadzenia kapitału. W szczególności nie powinna być nakładana opłata stemplowa od papierów wartościowych bez względu na pochodzenie takich papierów wartościowych i bez względu na to, czy reprezentują one kapitał własny spółki, czy kapitał pożyczkowy.
Dyrektywa Rady 2008/7/WE zastąpiła Dyrektywę Rady z dnia 17 lipca 1969 r. dotyczącą podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (69/335/EWG), która jako pierwsza została wydana w celu zbliżenia ustawodawstw podatkowych Państw Członkowskich przewidzianego w szczególności w art. 99 i 100 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Należy również zaznaczyć, że Dyrektywą Rady 73/79/EWG z dnia 9 kwietnia 1973 r. zostały wprowadzone zmiany do art. 7 Dyrektywy dotyczące możliwości stosowania obniżonej stawki podatkowej. Kolejna zmiana została wprowadzona Dyrektywą 74/553/EWG z dnia 7 listopada 1974 r. Zmiany dotyczyły art. 5 Dyrektywy zawierającego definicję podstawy opodatkowania. Ostatnie zmiany przed wejściem w życie Dyrektywy 2008/7/WE zostały wprowadzone Dyrektywą 85/303 EWG z dnia 10 czerwca 1985 r.

Główne założenia przyjęte w Dyrektywie 2008/7/WE zmierzają do ujednolicenia podatków od gromadzenia kapitału w Państwach Członkowskich poprzez:
A) zniesienie opłaty skarbowej od papierów wartościowych bez względu na pochodzenie tych papierów wartościowych i bez względu na to, czy pochodzą one z kapitału własnego spółki, czy z kapitału pożyczkowego,
B) przyjęcie założenia, że podatek od gromadzenia kapitału w ramach wspólnego rynku przez spółkę lub przedsiębiorstwo może być naliczany tylko jednorazowo oraz, że wysokość tego podatku powinna być identyczna we wszystkich Państwach Członkowskich,
C) zniesienie innych podatków pośrednich o takich samych cechach jak podatek kapitałowy lub opłaty skarbowe od papierów wartościowych.

Przechodząc do szczegółowych zagadnień związanych z analizą treści Dyrektywy Rady 2008/7/WE należy zwrócić uwagę, że zgodnie z jej art. 1 dyrektywa reguluje nakładanie podatków pośrednich w odniesieniu do:
a) wkładu kapitałowego do spółek kapitałowych;
b) działań restrukturyzacyjnych z udziałem spółek kapitałowych;
c) emisji niektórych papierów wartościowych lub obligacji.
Przez spółkę kapitałową w znaczeniu omawianej dyrektywy należy rozumieć:
a) każdą spółkę, która przyjmuje jedną z form wyszczególnionych w jej załączniku (zawierającym listę takich spółek ukształtowanych w wewnętrznych systemach prawnych poszczególnych państw);
b) każdą spółkę, przedsiębiorstwo, stowarzyszenie lub osobę prawną, których udziały w kapitale lub majątku mogą być przedmiotem transakcji na giełdzie;
c) każdą spółkę, przedsiębiorstwo, stowarzyszenie lub osobę prawną prowadzące działalność skierowaną na zysk, których członkowie mają prawo zbytu swoich udziałów stronom trzecim bez uprzedniego upoważnienia oraz odpowiadają za długi spółki, przedsiębiorstwa lub osoby prawnej tylko do wysokości swoich udziałów.
Na użytek omawianej dyrektywy wszelkie inne spółki, przedsiębiorstwa, stowarzyszenia lub osoby prawne prowadzące działalność skierowaną na zysk uważa się za spółki kapitałowe.
Dodatkowo warto zaznaczyć, iż na użytek dyrektywy co do zasady za “wkłady kapitałowe” uważa się następujące operacje:
a) utworzenie spółki kapitałowej;
b) przekształcenie spółki, przedsiębiorstwa, stowarzyszenia lub osoby prawnej, która nie jest spółką kapitałową, w spółkę kapitałową;
c) podwyższenie kapitału spółki kapitałowej poprzez wniesienie wkładów jakiegokolwiek rodzaju;
d) podwyższenie majątku spółki kapitałowej poprzez wniesienie wkładów jakiegokolwiek rodzaju, jednak nie w zamian za udział w kapitale lub majątku spółki, lecz za prawa tego samego rodzaju jak te, które posiadają członkowie, takie jak prawo głosu, udział w zyskach lub udział w podziale nadwyżki powstałej po likwidacji spółki;
e) przeniesienie z państwa trzeciego do państwa członkowskiego centrum rzeczywistego zarządzania spółki kapitałowej, której statutowa siedziba znajduje się w państwie trzecim;
f) przeniesienie z państwa trzeciego do państwa członkowskiego statutowej siedziby spółki kapitałowej, której centrum rzeczywistego zarządzania znajduje się w państwie trzecim;
g) podwyższenie kapitału spółki kapitałowej w drodze kapitalizacji zysków lub rezerwy stałej lub tymczasowej;
h) zwiększenie majątku spółki kapitałowej w drodze świadczenia usług przez członka, które nie powodują zwiększenia kapitału spółki, ale powodują zmianę w prawach spółki bądź mogą zwiększyć wartość udziałów spółki;
i) zaciągnięcie pożyczki przez spółkę kapitałową, jeśli wierzyciel uprawniony jest do udziału w zyskach spółki;
j) zaciągnięcie pożyczki przez spółkę kapitałową u członka, współmałżonka lub dziecka członka, a także zaciągnięcie pożyczki u strony trzeciej, jeżeli jest ona gwarantowana przez członka, pod warunkiem że takie pożyczki mają taką samą funkcję jak zwiększenie kapitału spółki.
Jednocześnie w oparciu o postanowienia art. 4 Dyrektywy 2008/7/WE na użytek dyrektywy następujących działań restrukturyzacyjnych nie uważa się za wkłady kapitałowe:
a) przeniesienie przez jedną lub kilka spółek kapitałowych wszystkich swoich aktywów i pasywów, lub jednego bądź więcej oddziałów do jednej lub więcej spółek kapitałowych, które są w trakcie tworzenia lub już istnieją, pod warunkiem że rekompensata obejmuje przynajmniej częściowo papiery wartościowe reprezentujące kapitał spółki przejmującej;
b) przejęcie przez spółkę kapitałową, która jest w trakcie tworzenia lub już istnieje, udziałów dających większość głosów w innej spółce kapitałowej, pod warunkiem że rekompensata obejmuje przynajmniej częściowo papiery wartościowe reprezentujące kapitał tej pierwszej spółki. W przypadku gdy większość praw głosu uzyskuje się za pomocą co najmniej dwóch operacji, za działania restrukturyzacyjne uznaje się wyłącznie operację, w której uzyskano większość praw głosu, i wszelkie kolejne operacje.
Stosownie do art. 5 Dyrektywy Państwa członkowskie nie nakładają na spółki kapitałowe podatku pośredniego w żadnej formie w odniesieniu do: