strona główna baza prawa podatkowego . . . rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokęrozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę

Rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę

W komentarzu przedstawiono zasady przyznawania ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, jaką stanowi rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę. Wyjaśniono, czym są raty i zaległości podatkowe. Omówiono procedurę postępowania, przesłanki wydania decyzji, zasady naliczania opłaty prolongacyjnej, nowe terminy płatności, szczególne zasady przyznawania ulgi w stosunku do przedsiębiorców oraz płatników, inkasentów, spadkobierców podatnika lub płatnika oraz osób trzecich.

Rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę stanowi jedną z ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, uregulowaną w art. 67a i nast. OrdPU[[a]] 

Instytucję tą należy odróżnić od rat, które stanowią element konstrukcji podatku, gdzie świadczenie podatkowe w określonej wysokości jest z mocy samego prawa rozłożone na części płatne w różnych terminach. Z sytuacją taką mamy do czynienia m.in. na gruncie podatku rolnego, leśnego oraz od nieruchomości.

Co to jest zaległość podatkowa?

Zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności czyli niewykonanie zobowiązania podatkowego w określonym przez prawo terminie. Od zaległości podatkowych nalicza się odsetki za zwłokę, których stawka wynosi 200% podstawowej stopy procentowej kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o NBP.

Procedura postępowania w sprawie przyznania ulgi

Do przyznania tej ulgi niezbędne jest wystąpienie z wnioskiem przez podatnika, bowiem rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę nie może być przyznane z urzędu. Wniosek o rozłożenie na raty zapłaty podatku powinien być złożony przed upływem terminu płatności podatku wynikającego z przepisów prawa podatkowego. Natomiast po upływie terminu płatności będziemy mieć mogli do czynienia tylko z wnioskiem o rozłożenie na raty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę.

Przesłanki udzielenia ulgi

Przesłanki przyznania ulgi są następujące: ważny interes podatnika lub interes publiczny. Pojęcia „ważnego interesu podatnika” oraz „interesu publicznego” są pojęciami nieostrymi (tzw. klauzulami generalnymi), dlatego ich treść musi być ustalona odrębnie w każdej konkretnej sprawie, co pozwala na elastyczne stosowanie przepisów o ulgach podatkowych. Ocena ważnego interesu podatnika oraz interesu publicznego powinna być dokonana w oparciu o obiektywne kryteria. Nie może o niej decydować wyłącznie subiektywne przeświadczenie podatnika o istnieniu ważnego interesu, lecz zobiektywizowane kryteria, które są zgodne z powszechnie aprobowaną hierarchią wartości.

"O tym, czy istnieje "ważny interes podatnika" nie decyduje subiektywne przeświadczenie podatnika, lecz organ podatkowy dokonuje oceny na podstawie zobiektywizowanych kryteriów zgodnych z powszechnie obowiązującą hierarchią wartości, w której najwyższą rangę mają takie wartości jak życie i zdrowie ludzkie, możliwość zarobkowania w celu zdobycia środków na utrzymanie”*

Za ważny interes podatnika może być uznane m.in. zagrożenie jego egzystencji (bytu ekonomicznego osoby prawnej), możliwość pozostania bez środków do życia (bieżącego funkcjonowania w przypadku osób prawnych) spowodowana warunkami gospodarczymi lub siłą wyższą (np. klęską żywiołową lub innym nadzwyczajnym wydarzeniem, na którego wystąpienie podatnik nie miał bezpośredniego wpływu).

Interes publiczny może natomiast przejawić się, np. groźbą likwidacji znacznej ilości miejsc pracy lub zagrożeniem przerwania produkcji publicznie użytecznej. Użycie przez ustawodawcę spójnika „lub” w treści art. 67a § 1 OrdPU* oznacza, że w danej sprawie za przyznaniem wnioskowanej ulgi może przemawiać zarówno ważny interes podatnika, jak i interes publiczny albo wyłącznie jeden lub drugi interes "Spójnik "lub" łączący zawarte w niej przesłanki oznacza, że na wniosek podatnika organ może umorzyć zaległości podatkowe lub odsetki za zwłokę w całości lub w części w trzech sytuacjach. Gdy przemawia za tym ważny interes podatnika, gdy przemawia za tym interes publiczny oraz gdy przemawiają za tym obie przesłanki łącznie."*

 "Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych nie mogą mieć charakteru powtarzającego się czynnika pozwalającego na osiągnięcie pozytywnego wyniku gospodarczego. Z ich nadzwyczajnego charakteru wynika, że stanowić mogą incydentalną pomoc w stabilizowaniu sytuacji finansowej wówczas, gdy istnieje pozytywna prognoza co do dalszych wyników zobowiązanego do świadczeń podmiotu. Ważnym jest również, aby przejściowe trudności ekonomiczne były spowodowane okolicznościami noszącymi cechy czynników niezależnych od tego podmiotu i nie będących następstwem świadomie przyjętej strategii gospodarczej”*

Decyzje w sprawie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych są decyzjami uznaniowymi, co oznacza, że nawet w przypadku wystąpienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego organ podatkowy nie ma prawnego obowiązku pozytywnego załatwienia wniosku strony. Niemniej zobowiązany jest do wyczerpującego uzasadnienia podjętej decyzji. Fakt, że decyzja ma charakter uznaniowy nie oznacza bowiem dowolności dla organu przy jej wydawaniu.

Opłata prolongacyjna