strona główna baza prawa podatkowego . . . dowód z zeznań strony w postępowaniu podatkowymdowód z zeznań strony w postępowaniu podatkowym

Dowód z zeznań strony w postępowaniu podatkowym

Dowody pochodzące od strony mogą mieć w postępowaniu podatkowym podstawowe znaczenie dla ustalenia stanu faktycznego sprawy, gdyż zasadniczo strona posiada największą wiedzę dotyczącą tego stanu faktycznego. Jednak z uwagi na fakt, że strona jest bezpośrednio zainteresowana rozstrzygnięciem  sprawy, może pojawić się wątpliwość co do wartości dowodowej zeznań strony. Mając powyższe na względzie, wprowadzenie przesłuchania stron do systemu środków dowodowych uznaje się w doktrynie za dyskusyjne. Warto jednak zaznaczyć, że zastosowanie tego środka dowodowego pozwala na przyspieszenie a niekiedy całkowite wyeliminowanie postępowania dowodowego.

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw* nadała nowe brzmienie artykułowi 199 Ordynacji podatkowej* dotyczącemu przesłuchania strony w postępowaniu podatkowym. W następstwie tej nowelizacji środek dowodowy w postaci przesłuchania strony utracił charakter posiłkowy. Przed zmianą, możliwość zastosowania wspomnianego środka dowodowego uzależniona była od zaistnienia  przesłanek ustawowych. Przesłanki te zachodziły wówczas, gdy materiał dowodowy zebrany przez organ w następstwie zastosowania innych środków dowodowych, był niewystarczający do rozstrzygnięcia sprawy*.

Zasadniczo strona posiada największą wiedzę dotyczącą stanu faktycznego sprawy, dlatego dowody pochodzące od strony powinny mieć w postępowaniu podatkowym podstawowe znaczenie dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Jednak z uwagi na fakt, że strona jest bezpośrednio zainteresowana rozstrzygnięciem  sprawy, może pojawić się obawa dotycząca wartości dowodowej zeznań strony. Mając powyższe na względzie, wprowadzenie przesłuchania stron do systemu środków dowodowych uznaje się w doktrynie za dyskusyjne*. Warto jednak zaznaczyć, że zastosowanie tego środka dowodowego pozwala na przyspieszenie a niekiedy całkowite wyeliminowanie postępowania dowodowego.

 W obecnej regulacji jedyną przesłanką dopuszczalności przesłuchania strony jest wyraźna zgoda strony na przesłuchanie w takim charakterze, wyrażona na piśmie (zgoda nie może być domniemywana).

Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego nie należy utożsamiać ze sobą instytucji wyrażenia zgody na przesłuchanie w charakterze strony oraz instytucji odmowy odpowiedzi na pytania w toku przesłuchania, ponieważ przesłuchanie podatnika w charakterze strony jest możliwe jedynie po uprzednim wyrażeniu zgody na to przesłuchanie. Zgoda jest zatem warunkiem koniecznym dla ważności przesłuchania i rzutuje na możliwość wykorzystania zeznań strony do rozstrzygnięcia sprawy*. Oświadczenie o wyrażeniu zgody na przesłuchanie zamieszcza się w protokole przesłuchania. Strona może odmówić zgody na dalsze przesłuchiwanie na każdym jego etapie, z tym, że wszelkie zeznania złożone do momentu odmowy stanowią dowód w sprawie. Ponadto brak zgody strony uniemożliwia wykorzystanie jako dowodu jej zeznań lub wyjaśnień złożonych w innych postępowaniach, a także oświadczeń składanych przez nią w ramach czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej*.

Ordynacja nie reguluje w sposób wyraźny wszystkich kwestii związanych ze zdolnością do składania zeznań w postępowaniu podatkowym. Nie ma zatem pełnej jasności co do tego jak rozstrzygać przypadki, w których stroną jest...