strona główna baza prawa podatkowego . . . zasady ogólne postępowania karnego skarbowegozasady ogólne postępowania karnego skarbowego

Zasady ogólne postępowania karnego skarbowego

Komentarz stanowi o zasadach ogólnych obowiązujących w postępowaniu karnym skarbowym czyli zasadach procesowych. Zasada procesowa jest to norma o charakterze ogólnym, która podkreśla to co jest najistotniejsze w danym systemie procesowym. Ustawodawca budując system procesowy musi zdecydować na jakich podstawach go oprze. Zasady procesowe tworzą system, który charakteryzuje określony model procesu. Niektóre z tych zasad dotyczą całego procesu, inne tylko niektórych jego etapów.

Odpowiednie stosowanie przepisów postępowania karnego:

Zgodnie z treścią art. 113 kodeksu karnego skarbowego, w postępowaniu w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe stosujemy przepisy kodeksu postępowania karnego, jeśli przepisy kodeksu karnego skarbowego nie stanowią odmiennie.

Kodeks karny skarbowy (kks) penalizuje czyny polegające na naruszaniu zakazów i nakazów prawa finansowego tj. prawa podatkowego, celnego, dewizowego oraz w zakresie gier hazardowych.

Przestępstwem skarbowym jest czyn zabroniony przez kks pod groźbą kary grzywny określonej w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. Wykroczenie skarbowe natomiast jest to czyn zabroniony przez kks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.

Przepisy kks mają na celu takie ukształtowanie postępowania aby osiągnięte zostały cele postępowania w zakresie wyrównania uszczerbku finansowego Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innego uprawnionego podmiotu.( art. 114 kks)

Zasady prawa karnego skarbowego

W celu lepszego zobrazowania kwestii postępowania karno- skarbowego należy najpierw wyjść od ogólnych zasad prawa karno- skarbowego materialnego.

Zasadą obowiązującą na gruncie prawa karnego skarbowego ale także prawa karnego jest nullum crimen sine lege czyli nie ma przestępstwa bez ustawy.

W myśl tej zasady przestępstwa i wykroczenia skarbowe muszą być określone w ustawie bądź innym akcie rangi ustawowej. Możliwe jest jednak sięganie do przepisów niższej rangi niż ustawa ale tylko wtedy gdy zostają one wydane na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego( i jego wykonania).

Innymi wspólnymi zasadami jest zasada zakazująca działania prawa wstecz (lex retro non agit), zasada zakazu stosowania analogii w prawie karnym skarbowym na niekorzyść oskarżonego oraz zasada, która mówi o tym, że nie można stosować kar, które nie są zawarte w ustawie( których ustawa nie zna)

W prawie karnym skarbowym funkcjonuje też zasada odpowiedzialności osobistej i indywidualnej za czyn zabroniony. Odpowiedzialność indywidualna, polega na tym, że za czyn odpowiada tylko osoba, która go popełniła. Negatywne konsekwencje wynikające z popełnienia czynu może ponosić zatem tylko taka osoba.( odpowiedzialność osobista) Wyjątkiem od odpowiedzialności osobistej jest kwestia odpowiedzialności posiłkowej - możliwość obciążenia grzywną nałożoną na sprawcę osoby, w której imieniu działał owy sprawca i która mogła lub odniosła korzyść majątkową w wyniku przestępstwa. Drugi wyjątek to sytuacja kiedy płatnik, podatnik, rezydent są zobowiązane do uiszczania określonej należności publiczno-prawnej a w sytuacji nieuiszczenia odpowiedzialność ponosi osoba, która prowadzi sprawy gospodarcze tegoż płatnika, podatnika lub rezydenta.

Kolejną kwestią jest zasada niezależności sankcji publiczno-prawnej oraz sankcji karno-skarbowej. W myśl tej zasady pociągnięcie do odpowiedzialności kks nie zwalnia od obowiązku uiszczania należności publiczno-prawnej oraz nie uchyla sankcji finansowo-prawnych wynikających z prawa finansowego.

Zasada ta nie wyklucza więc podwójnego karania za ten sam czyn. Najpierw kara poprzez stosowanie sankcji administracyjno-prawnych, następnie poprzez stosowanie sankcji karno-skarbowych.

Podsumowując rozważania zasadą, obowiązującą we wszystkich cywilizowanych krajach jest zasada humanitaryzmu która głosi, że kary i środki karne przewidziane w kodeksie karnym skarbowym stosuje się z uwzględnieniem tej zasady, a w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.

Zasady i dyrektywy prowadzenia postępowania: