strona główna baza prawa podatkowego . . . przedmiot i podmioty postępowania egzekucyjnego w sprawach podatkowychprzedmiot i podmioty postępowania egzekucyjnego w sprawach podatkowych

Przedmiot i podmioty postępowania egzekucyjnego w sprawach podatkowych 

Ogólny zakres podmiotowy i przedmiotowy stosowania egzekucji podatkowej wyrażony został w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W komentarzu zawarte zostały informacje o tym, co jest przedmiotem egzekucji podatkowej a co podlega wyłączeniu spod niej, a także jakie podmioty towarzyszą procesowi egzekucji podatkowej.

Uwagi ogólne

 Ogólny zakres stosowania egzekucji podatkowej,

przedmiotowy:

Na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z dnia 17 czerwca 1966r. można dokonać egzekucji obowiązków dwojakiego rodzaju:

1. Obowiązki o charakterze pieniężnym obejmujące wszystkie świadczenia wyrażone w kwocie pieniężnej i są to podatki, opłaty, inne daniny, wpłaty na rzecz funduszy celowych, grzywny i kary pieniężne.
   1. Obowiązki o charakterze niepieniężnym obejmujące, np. spełnienie czynności, wykonanie świadczeń rzeczowych lub osobistych.

   podmiotowy:

   Wyróżnić można 2 rodzaje podmiotów występujących w postępowaniu egzekucyjnym:

   -          podmiot czynny,

   -          podmiot bierny.

   Podmioty czynne są uprawnione do stosowania środków egzekucyjnych, a ich zadaniem jest podejmowanie działań zmierzających do zastosowania i zrealizowania środka egzekucji. Do podmiotów czynnych zalicza się: organ egzekucyjny (np. poborca skarbowy w egzekucji należności pieniężnych) oraz wierzyciela.

   Podmiotami biernymi są natomiast te podmioty, wobec których środki egzekucyjne są stosowane. Podmiotem biernym będzie zatem zobowiązany.

   Przedmiot postępowania egzekucyjnego*

    Przedmiotem egzekucji podatkowej są świadczenia o charakterze publicznoprawnym wynikające ze stosunku zobowiązaniowego (podatkowego).

   Przedmiotem egzekucji podatkowej są:

   1. Podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej, czyli:
      1. podatki, opłaty i inne niepodatkowe należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe,
      2. opłaty skarbowe oraz opłaty, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych,
      3. sprawy z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt. a i pkt. b, należących do właściwości organów podatkowych.
      4. wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów;
      5. należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

   Wyłączenie spod egzekucji*

    Wyłączeniu spod egzekucji podlegają następujące 3 grupy składników majątkowych:

   1. przedmioty( np. przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie niezbędne dla zobowiązanego i będących na jego utrzymaniu członków rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu),
   2. kwoty pieniędzy (np. kwoty otrzymane jako stypendia),
   3. wierzytelności i prawa majątkowe.

    Szczegółowy zakres składników majątku zobowiązanego obligatoryjnie niepodlegających egzekucji, zawiera art. 8-10 EgzAdmU (a w tym ochrona dla rolników prowadzących gospodarstwo rolne).

   Podmioty postępowania egzekucyjnego

   Nieco wcześniej przedstawiony został ogólny schemat podmiotów, które w postępowaniu egzekucyjnym odgrywają jakąś rolę. Poniżej dokonano szczegółowego opisu kompetencji, funkcji oraz obowiązków ciążących na nich.

    Zobowiązany.* Jest to podmiot, który nie wykonał ciążącego na nim zobowiązania podatkowego wynikającego ze stosunku prawnopodatkowego. Zobowiązany, jak już wcześniej zostało powiedziane, nazywany jest podmiotem biernym, ponieważ to przeciwko niemu prowadzone jest postępowanie egzekucyjne oraz wobec niego stosowane są środki egzekucyjne. Wyjątkowo, jeżeli ustawa tak przewiduje, egzekucję prowadzi się także wobec innych niż zobowiązany podmiotów, np. egzekucja z majątku wspólnie rozliczających się małżonków – tytuł egzekucyjny wystawiany jest na obojga małżonków, a  środki egzekucyjne stosowane są nie tylko wobec zobowiązanego, ale i wobec jego małżonka. Ważnym uprawnieniem zobowiązanego w postępowaniu egzekucyjnym jest możliwość składania skarg do organów państwowych, organów jednostek samorządu terytorialnego, organów samorządowych jednostek organizacyjnych oraz do organizacji i instytucji społecznych, a więc również do organów podatkowych*. Przedmiotem takiej skargi może być w szczególności:

   1. zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników,
   2. naruszenie praworządności lub interesów skarżących.

   Uprawnienie do wniesienia skargi, przysługujące zobowiązanemu, jest szczególnie przydatne, w sytuacji kiedy skierowane zostało do zobowiązanego upomnienie wzywające go do zapłacenia zobowiązania podatkowego.

   Skarżący (nasz zobowiązany, upominany podatnik), musi być poinformowany o sposobie załatwienia skargi przez organ, do którego została skarga skierowana. Zgodnie z art. 253 § 1 KPA, organy podatkowe obowiązane są przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków w ustalonych przez siebie dniach i godzinach. W przypadku nieuwzględnienia skargi, podatnik ma prawo oczekiwać, że zostanie to właściwie uzasadnione. Należy zaznaczyć, co bardzo ważne, że ustawodawca nie przewiduje wprost ani w Kodeksie postępowania administracyjnego ani w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, środka prawnego dotyczącego postępowania upominawczego, w sytuacji, w której organ podatkowy dopuszcza się naruszenia. Przytoczone powyżej informacje dotyczące środka zaskarżenia przysługującego zobowiązanemu mają charakter uniwersalny.

   Organ egzekucyjny.* Organem egzekucyjnym, jest organ...