strona główna aktualności

Urzędy skarbowe zakwestionowały prawo do odliczenia przez firmę podatku naliczonego VAT z faktur za ponad dwa lata, w sprawie bułgarskiej spółki zajmującej się handlem hurtowym materiałami biurowymi i reklamowymi. W wyniku kontroli krzyżowych okazało się, że dostawcy, którzy te faktury wystawili, nie są w stanie wykazać, iż faktycznie prowadzili działalność. W dalszym etapie, gdy sprawa trafiła przed sąd, ujawniono, że nie mieli żadnych pracowników, majątku ani środków, które wskazywałyby na możliwość świadczenia przez nich jakichkolwiek usług. Trybunał wskazał, że usługa świadczona na rzecz Marks Pen nie została rzeczywiście wykonana przez dostawcę wymienionego na fakturach lub przez jego podwykonawców.

Spółka podnosiła, że skoro dokonywano przelewów przez bank, a dostawcy rejestrowali transakcje w swoich księgach rachunkowych i składali deklaracje VAT, to transakcje te nie mogą być fikcyjne.

Trybunał orzekł, że prawa do odliczenia VAT nie mogą podważać uchybienia w zakresie rachunkowości. Nawet, gdy dostawca nie zaewidencjonuje kosztów poniesionych przy dostawie, nie wstrzymuje to prawa nabywcy do odliczenia podatku. Trybunał podkreślił, że uchybienie niektórym wymogom księgowym nie może podważać prawa usługobiorcy do odliczenia podatku VAT, jeśli dysponował on prawidłowo wystawioną fakturą VAT.

Korzystna dla podatników wykładnia TSUE zapadła także w wyrokach: w sprawach połączonych C 439/04 i C 440/04 Kittel i Recolta Recycling; w sprawach połączonych C 80/11, Mahageben i C 142/11 David; w sprawie C 285/11 Bonik oraz C 642/11 Stroj trans EOOD i C-643/11 ŁWK.
W Polsce NSA w wyroku z dnia 18 grudnia 2013 r. (sygn. I FSK 152/13) stwierdził, że nie jest jednak tak, że nielegalne pochodzenie towaru zawsze oznacza nieskuteczność transakcji, mimo że jednemu z uczestników tej transakcji – niebędącemu bezpośrednim kontrahentem podatnika – postawiono zarzuty karne. Pozytywne dla podatników wyroki zapadły także w sprawach sygn. I FSK 1694/11 oraz sygn. I FSK 429-436/12.

Zdecydowana większość wyroków jest jednak niekorzystna dla podatników. W takich sprawach sądy najczęściej podkreślają, że nie wystarczy samo posiadanie faktury. Istotna jest bowiem dobra lub zła wola podatnika oraz to, czy dochował należytej staranności. Nie ma przy tym żadnego znaczenia, czy podatnik czerpał korzyści z oszustwa (wyrok NSA z dnia 3 grudnia 2013 r., sygn. I FSK 166/13).

W styczniu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi skierował do TSUE pytanie prejudycjalne w sprawie odliczenia VAT z faktury wystawionej przez osobę, która jedynie firmowała sprzedaż dokonaną przez inny podmiot (sygn. C-33/13 Marcin Jagiełło). Łódzki sąd spytał, czy w takiej sytuacji ma obowiązek wykazać, że nabywca wiedział lub na podstawie obiektywnych okoliczności mógł przewidzieć, że transakcja, w której uczestniczy, wiąże się z przestępstwem lub innymi nieprawidłowościami, jakich dopuścił się wystawca faktury lub podmiot z nim współdziałający.