strona główna aktualności

W świetle przepisów obowiązujących do końca 2013 r. obowiązek podatkowy powstawał z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Nowe rozwiązanie oznacza odejście od dotychczasowego powiązania momentu powstania obowiązku podatkowego z datą wystawienia faktury.

Zgodnie z nową regulacją, obowiązującą od dnia 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Istotna nie będzie już zatem data wystawienia faktury, ale moment przekazania przez właściciela na rzecz nabywcy prawa do rozporządzania towarem. Otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usług w dalszym ciągu rodzi powstanie obowiązku podatkowego. Obowiązek ten powstaje – tak jak dotychczas – z chwilą otrzymania zapłaty (bądź jej części) oraz w odniesieniu do jej wysokości. Zapłatę stanowi przedpłata, zaliczka, zadatek, rata, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu. Ustawa o podatku od towarów i usług w wyjątkowych przypadkach przewiduje także ściśle określony moment powstania obowiązku podatkowego.

Dokonanie dostawy towarów

Z nowym rokiem określenie „z chwilą wydania towarów” zostało zastąpione przez określenie „z chwilą dokonania dostawy towarów”. W istocie jednak nic się nie zmieni, gdyż dotychczasowe pojęcie „wydania towarów” nie było rozumiane dosłownie, ale właśnie jako dokonanie dostawy towarów. Dokonanie dostawy towarów następuje zatem z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzania nimi jak właściciel, przykładowo:

1. Do dokonania dostawy towarów dochodzi najczęściej na skutek fizycznego wydania tych towarów podatnikowi lub osobie uprawnionej do odebrania towaru w imieniu podatnika.

2. Gdy zaś towar będzie dostarczany transportem własnym dostawcy, lub najętym przez niego, co do miejsca wskazanego zgodnie z umową przez nabywcę – dokonanie dostawy towaru nastąpi, co do zasady, z chwilą dostarczenia towaru do miejsca wskazanego przez nabywcę.

3. Gdy towar pozostawiony będzie w miejscu wskazanym przez nabywcę (np. pozostawienie towaru na określony czas w magazynie dostawcy) – dokonanie dostawy nastąpi z chwilą pozostawienia tego towaru w uzgodniony sposób do dyspozycji nabywcy.

4. Z kolei jeśli towar będzie wysyłany przez dostawcę nabywcy za pośrednictwem przewoźnika, kuriera, poczty – dokonanie dostawy towaru nastąpi z chwilą wydania towaru podmiotowi, który jest zobowiązany do jego dostarczenia, z tym bowiem momentem dostawca przenosi prawo do rozporządzania jak właściciel.

Dostawy „łańcuchowe”

W sytuacji, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy uznaje się,  że dostawy towarów dokonał każdy z tych podmiotów. Obowiązek podatkowy u każdego dostawcy powstanie z chwilą dokonania dostawy na rzecz jego nabywcy, tj. z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Co do zasady będzie to miało miejsce z chwilą faktycznego wydania towaru. Gdyby jednak przed wydaniem towaru doszło do przeniesienia na nabywcę prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, wówczas obowiązek podatkowy powstanie z tą chwilą.

Wykonanie usługi

Znowelizowana ustawa o podatku od towarów i usług określa także kiedy daną usługę uznaje się za „wykonaną”. Mianowicie uznaje się za taką:

1. Usługę przyjmowaną częściowo (określoną część podzielnej w sensie gospodarczym usługi) uznaje się za wykonaną w odniesieniu do tej części usługi, dla której określono zapłatę (art. 19a ust. 2 ustawy o VAT),

2. Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi (art. 19a ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o VAT),

3. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi (art. 19a ust. 3 zdanie drugie ustawy o VAT). Przez rok należy rozumieć 12 kolejnych następujących po sobie miesięcy.

Uwaga! Uznanie ww. usług o charakterze „ciągłym” za wykonane z upływem wskazanych w przepisach terminów, oznacza że są one uznane za wykonane w ostatnim dniu tych terminów, tj.:

- ostatniego dnia każdego okresu, do którego odnoszą się płatności lub rozliczenia,

- 31 grudnia każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia usługi.

Zasady, które mają zastosowanie do usług świadczonych w sposób ciągły (art. 19a ust. 3 ustawy o VAT) znajdą również odpowiednie zastosowanie do dostawy towarów, za wyjątkiem dostawy, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, tj. dostawy towarów w ramach której następuje wydanie towarów na podstawie dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Wyłączenie to dotyczy tylko tych umów, w wyniku, których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz umów leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty (art. 7 ust. 1 pkt 2, ust. 9 oraz art. 19a ust. 3 i 4 ustawy o VAT).