strona główna aktualności

W uzasadnieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że ustawodawca powinien określić nie tylko maksymalną wysokość opłaty egzekucyjnej, o której mowa w art. 64 § 1 pkt 4 ustawy, oraz opłaty manipulacyjnej, o której mowa w art. 64 § 6 ustawy, ale także maksymalną wysokość innych opłat egzekucyjnych. Ustawodawca powinien nadto określić sposób obliczania wysokości tych opłat w razie umorzenia postępowania w związku z dobrowolną zapłatą egzekwowanej należności po dokonaniu czynności egzekucyjnych.

Uwzględniając wytyczne Trybunału Konstytucyjnego, w projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zmieniono przepisy regulujące koszty egzekucyjne w sposób kompleksowy, ustalając nowe zasady naliczania i ich poboru, jak również opłaty komorniczej, której obowiązek uiszczenia ciąży na wierzycielu w związku z przekazaniem przez organ egzekucyjny lub przez zobowiązanego w wyniku zastosowania środków egzekucyjnych.

W wyroku TK wyjaśniono, że opłaty egzekucyjne oraz opłata manipulacyjna noszą wszelkie cechy daniny publicznej w rozumieniu konstytucyjnym. Są one świadczeniami pieniężnymi o charakterze przymusowym, a obowiązek ponoszenia tych opłat został nałożony ustawą i ma charakter względnie powszechnego, jednostronnie ustalanego świadczenia pieniężnego, spełnianego w związku ze świadczeniem podmiotu publicznego. Cechą charakterystyczną odróżniającą opłatę od podatku jest jej odpłatność. Z cechą odpłatności opłat łączy się też zagadnienie ekwiwalentności świadczenia wzajemnego, wynikające z charakteru czynności podmiotów publicznoprawnych. Precyzyjne określenie kosztów takich czynności (usług) bywa często niemożliwe lub trudne do ustalenia, tym bardziej, że ustalając wysokość opłat publicznych, bierze się pod uwagę także niepoliczalne czynniki, takie jak potrzeba sprawnego działania organu publicznego czy dążenie do zapewnienia powszechnego dostępu do informacji i dokumentów.

W ustawie uregulowano, w odmienny sposób od dotychczasowych regulacji, sposób naliczania opłaty manipulacyjnej, odstępując od procentowego sposobu naliczania tych opłat od wysokości dochodzonego obowiązku. Przyjęto stawkę kwotową (40 zł) tej opłaty pobieraną od każdego tytułu wykonawczego. Uznano bowiem, że zakres czynności podejmowanych przez organ egzekucyjny w związku ze wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie jednego tytułu wykonawczego jest taki sam, niezależnie od wysokości należności pieniężnej ujętej w tym tytule. Przyjęto, że obowiązek uiszczenia opłaty manipulacyjnej powstaje z chwilą wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Na tym bowiem etapie organ egzekucyjny obowiązany jest podjąć czynności o charakterze technicznym (rejestracja sprawy egzekucyjnej i inne) i materialnoprawnym polegające na sprawdzeniu zgodnego z prawem wystawienia tytułu wykonawczego i dopuszczalności egzekucji administracyjnej obowiązku objętego tym tytułem.

Dodatkowo organ egzekucyjny obowiązany jest ustalić, czy w danej sprawie egzekucyjnej nie zachodzą przesłanki określone w art. 29 § 2 ustawy. W razie uprawdopodobnienia tych okoliczności organ egzekucyjny nie przystąpi do egzekucji administracyjnej. Uwzględniając zasadę ekonomiki postępowania egzekucyjnego, również wierzycielowi przysługuje prawo odstąpienia od czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych, jeżeli nie upłynęło 12 miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, wydanego w sprawie prowadzonej na wniosek tego wierzyciela, na podstawie tytułu wykonawczego obejmującego inne należności pieniężne zobowiązanego. Zgodnie ze zmianami zawartymi w projekcie wierzyciel w ramach ekonomiki postępowania będzie mógł odstąpić również od czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych ze względu na wysokość dochodzonych należności pieniężnych. Nieprzystąpienie przez organ egzekucyjny do egzekucji administracyjnej w związku z zaistnieniem ww. przesłanek skutkować będzie ponoszeniem przez wierzyciela opłaty manipulacyjnej powstałej w związku ze wszczęciem postępowania egzekucyjnego.

Zrezygnowano także z większości opłat naliczanych w egzekucji należności pieniężnej za dokonanie przez organ egzekucyjny czynności egzekucyjnych. Przewiduje się wprowadzenie jednej opłaty egzekucyjnej pobieranej w wysokości proporcjonalnej do wyegzekwowanych należności pieniężnych. Obowiązek uiszczenia opłaty egzekucyjnej uzależniono od efektów czynności egzekucyjnych prowadzących do ściągnięcia dochodzonych należności pieniężnych. Uwzględniając zarzuty konstytucyjne określono górną granicę (40 000 zł) tej opłaty, jednocześnie przyjmując dolny pułap tej opłaty w wysokości 40 zł. Jako podstawę naliczania opłaty egzekucyjnej przyjęto wysokość wyegzekwowanej należności głównej. Zrezygnowano z ujęcia w podstawie opłaty egzekucyjnej kosztów upomnienia, opłaty manipulacyjnej, opłaty za czynności egzekucyjne i wydatków egzekucyjnych, uznano bowiem za niezasadne pobieranie kosztów egzekucyjnych od kosztów egzekucyjnych i kosztów upomnienia. Dodatkowo wskazano, że w podstawie naliczenia opłaty egzekucyjnej nie będą uwzględniane odsetki z tytułu niezapłacenia należności pieniężnej w terminie.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia.

Źródło: www.legislacja.rcl.gov.pl; stan na dzień: 11 września 2017 r.